هنوز بسيارى از افراد،هنگامى كه مى خواهند منظور خود از مرتب كردن دندانها را بيان كنند،بجاى ارتودنسي دندان،از لغت سيم كشى دندان استفاده مى كنند.از نظر آنها ارتودنسي با كارى مشابه با آن چيزى كه سيم كشى انجام مى دهد،دندانها را مرتب مى كند.در مقاله پيش رو قصد داريم بررسى كنيم آنچه كه عامه مردم راجع به ارتودنسي دندان فكر مى كنند صحت دارد يا نه؟در ادامه نيز در مورد انتخاب و ويژگي هاى يك دكتر ارتودنسي بحث خواهيم كرد.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی دندان بهترین روش برای مرتب تر کردن دندانها می باشد که هدف آن علاوه بر زیبایی و مرتب سازی دندان ها ، بهبود و تطابق فک بالا و پایین است. بهم ریختگی دندان ها در طولانی مدت می تواند باعث تحلیل رفتن لثه ، پوسیدگی دندان و حتی مشکلات گفتاری در افراد شود که با انجام ارتودنسی قابل بهبود است. این روش با حرکت دادن اصولی دندان ها می تواند آنهارا به جای اصلی خود بازگردانده تا هماهنگی ، سلامتی و زیبایی در فرم دندانها پدیدار شود. در ادامه با اصلی ترین مراحل درمان ارتودنسی آشنا خواهیم شد که عبارت اند از :
- مشاوره و معاینه اولیه: در این مرحله، متخصص ارتودنسی با بررسی وضعیت دهان و دندان ها، عکس برداری رادیولوژیک برنامه درمانی را طراحی می کند.
- نصب ابزارهای ارتودنسی: بسته به نوع درمان، از براکت، سیم، بند یا الاینر استفاده می شود.
- تنظیمات دوره‌ای: بیمار باید به صورت منظم به متخصص مراجعه کند تا تنظیمات لازم روی دستگاه و سیم انجام شود.
- پایان درمان و استفاده از ریتینر: پس از اتمام درمان، برای حفظ موقعیت جدید دندان ها، استفاده از ریتینر (نگه دارنده) ضروری است.
مزایای ارتودنسی
همانطور که گفته شد ، فواید ارتودنسی تنها به زیبایی ظاهری آن خلاصه نمی شود، بلکه ابعاد وسیعی از سلامت جسمی و روانی را دربر می گیرد. برخی از مزایای ارتودنسی دندان عبارت اند از:
- بهبود ظاهر لبخند و افزایش اعتماد به نفس: لبخندی منظم و هماهنگ، تأثیر بسزایی در روابط اجتماعی و حرفه ای فر به خصوص بزرگسالان دارد.
- پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه: دندان های نامنظم محل تجمع پلاک و باکتری‌ها هستند، که احتمال ابتلا به مشکلات دهان را افزایش می دهد.
- صلاح مشکلات گفتاری: ناهنجاری های فکی می توانند در تلفظ صحیح کلمات اختلال ایجاد کنند.
کاهش فشار بر عضلات فک و جلوگیری از دردهای مفصلی: دندان هایی که به درستی روی هم قرار نمی گیرند، فشار شدیدی به عضلات و مفاصل وارد می کنند. - افزایش طول عمر دندان ها: با اصلاح موقعیت نادرست دندان ها، از سایش زودهنگام و شکستن آنها جلوگیری می شود.
- زیبایی : مرتب شدن دندان ها می تواند زیبایی و تعادل در فرم چهره ایجاد کند.
بهترین کاندیدای ارتودنسی
باید گفت که هر فردی که از ناهنجاری های دندانی یا فکی رنج می برد، می تواند است بهترین کاندیدای ارتودنسی باشد. اما برخی ویژگی ها نشان دهنده نیاز شدید به این درمان هستند که عبارت اند از:
- افراد دارای ناهنجاری های فکی شدید
- افرادی که دندان های نامرتب دارند
- افراد دارای مشکل بایت (جویدن)
- تراکم شدید یا وجود فاصله بین دندانهای افراد
سن مناسب برای ارتودنسی
اگرچه درمان ارتودنسی در سنین کودکی و نوجوانی نتایج بهتری دارد، اما امروزه بزرگسالان نیز می توانند از ارتودنسی دندان بهره مند شوند. بنابراین می توان گفت که ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست؛ بلکه وابسته به سلامت لثه ها و وضعیت استخوان فک است. در نتیجه اگر دارای مشکلات دندان و دهانی هستید ، توصیه می شود به یک متخصص حرفه ای مراجعه کرده تا مشاوره لازم را دریافت نمایید.
انواع ارتودنسى
به طور كلى ارتودنسي به دو نوع ارتودنسی متحرك و ارتودنسي ثابت تقسيم مى شود.منظور از ارتودنسي متحرك همان پلاك هاى متحرك مى باشد كه معمولا” توسط دكتر ارتودنسي كودكان در سنين پايين تر به كار گرفته مى شود و قابل برداشته شدن و گذاشته شدن توسط بيماران ارتودنسي مى باشند.براى تهيه اين پلاك هاى متحرك ارتودنسي،از فك مورد نظر قالبگيرى ارتودنسي انجام شده و به لابراتوار ارتودنسي ارسال مى شود.پس از ساخت پلاك متحرك ،اين وسايل تحويل بيمار مى شوند و درمان متحرك ارتودنسي آغاز مى شود.
ارتودنسي ثابت
در نگاه اكثر افراد،منظور از ارتودنسي دندان همان ارتودنسى ثابت مى باشد.ارتودنسى ثابت بطور كلى از چند جزء عمده تشكيل شده است.اولين و مهمترين جزء ارتودنسى ثابت همان براكت ها مى باشند كه در اصطلاح عام نگين ارتودنسي نيز ناميده مى شود.نگين دندان يا براكت هاى ارتودنسي در واقع دستگيره هايى هستند كه روى دندانها چسبانده مى شوند و يك دكتر ارتودنسي توسط ابزارهايى كه دارد،به اين دستگيره ها نيرو وارد كرده و توسط اين براكت هاى ارتودنسي،دندانها را جابجا مى كند.برخى افراد در نگاه اول به ارتودنسي دندان،تصور مى كنند كه اين براكت هاى ارتودنسي هستند كه دندانها را جابجا مى كنند ولى در واقع قسمت عمده جابجايى توسط نيروهايى اعمال مى شود كه به اين دستگيره هاى ارتودنسي وارد مى شوند.
دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر
سيم هاى ارتودنسي (يا سيم كشي دندان!)
به طور كلى نيروهاى ارتودنسي توسط سه وسيله مهم به براكت ها وارد مى شوند:سيم هاى ارتودنسي،كش هاى ارتودنسي و فنرهاى ارتودنسي. با اين حساب اينكه برخى افراد عامى به ارتودنسي دندان سيم كشى دندان مى گويند شايد خيلى هم بى ربط نباشد.
ميزان زيادى از تغييرات ارتودنسی دندان ها توسط سيمهاى ارتودنسي ايجاد مى شود و اين شايد يعنى همان سيم كشى دندان!
سيم هاى ارتودنسی تقسيم بندى هاى مختلفى دارند. از نظر شكل سطح مقطع، سيم هاى ارتودنسي به دو نوع مستطيلى و دايره اى تقسيم مى شوند.از نظر جنس سيم نيز مى توان سيم هاى ارتودنسی را به انواع مختلف و البته دو گروه مهم تقسيم كرد. سيم هاى نيكل-تيتانيوم و سيمهاى استنلس استيل.
سيم هاى نيكل تيتانيوم ارتودنسي
معمولا” در اولين مراحل ارتودنسي ثابت،از سيمهاى نيكل تيتانيوم استفاده مى شود.اين سيم هاى ارتودنسي خصوصيت خاصى دارند و چون از آلياژ فلزات نيكل و تيتانيوم ساخته شده اند بسيار منعطف مى باشند ؛به نحوى كه نمى توان آنها را خم كرد.در اصل اولين بار از اين آلياژ در سفينه هاى فضايى استفاده شد.اين سفينه هاى فضايى در معرض ضربه ها و آسيب هاى مختلف هستند و براى اينكه بطور مداوم نياز نباشد كه آسيب هاى آنها مورد ترميم قرار گيرند،به آلياژى نياز بود كه پس از خم شدن، دوباره به شكل اوليه خود برگردد و آلياژ نيكل تيتانيوم اين خصوصيت را دارد.سيمهاى نيكل تيتانيوم ارتودنسى،در كارخانه فرم داده شده اند و با قرار گرفتن در براكت هاى ارتودنسي،قوس دندانى را به فرم پيش ساخته خود در مى آورند.سيمهاى نيكل تيتانيوم نيز بر حسب سطح مقطع خود به دو دسته دايره اى و مستطيلى شكل تقسيم مى شوند.معمولا” حداقل سه سيم دايره اى و دو سيم مستطيلى نيكل تيتانيوم براى مرتب كردن اوليه در ارتودنسي دندان ها به كار مى روند.
سيم هاى استيل ارتودنسي
در ادامه ارتودنسي دندان،براى انجام حركات عمده و تثبيت دندانها در موقعيت خود از سيمهاى استيل ارتودنسي استفاده مى شود.
يكى از مهمترين مراحل درمان در ارتودنسي دندان ها،استفاده از سيم هاى مستطيلى استيل مى باشند.اين سيم هاى ارتودنسي براى تكميل روند درمان به كار مى روند و كاربرد آنها اين است كه ريشه دندان را در موقعيت خود تثبيت مى كنند.معمولا” حداقل دو سيم دايره اى و دو سيم مستطيلى براى ارتودنسي دندان ها به كار مى رود.
ارتودنسي فورى يا ارتودنسي سريع!
با توجه به توضيحات ارائه شده در مورد روند انجام ارتودنسي دندان، بايستى متوجه شده باشيد كه اين روند از يك سرى قواعد و اصول طبقه بندى شده پيروى مى كند .حداقل زمانى كه يك سيم ارتودنسي عملكرد خود را انجام مى دهد يك ماه مى باشد و اگر تمام روند درمان بدون وقفه پيش رود(مثلا” هيچ براكت كنده نشود و تمام ويزيت ها به صورت مرتب انجام شود)براى يك ارتودنسي دندان داراى كيفيت مناسب بايستى حداقل پنج سيم ارتودنسي از جنس نيكل تيتانيوم و چهار سيم از جنس استيل به كار رود.فقط قرار دهى اين تعداد سيم در يك ارتودنسي ساده و بدون كشيدن دندان حداقل ٩ماه زمان مى خواهد.با اين حساب سرانگشتى متوجه خواهيد شد تبليغاتى از جنس ارتودنسى فورى،ارتودنسي سريع و موارد مشابه عملا” از تعداد سيم هاى ارتودنسي(و به نوعى از كيفيت ارتودنسي دندان)مى كاهند تا طول درمان را كاهش دهند.براى همين به هيچ عنوان براى يك ارتودنسي كوتاه مدت وسوسه نشويد و از دكتر ارتودنسي خود كيفيت را بخواهيد تا كوتاه كردن زمان آن.
دكتر ارتودنسي دندان
ارتودنسي دندان علمى است كه يك دندانپزشك براى انجام آن بايد دوره تخصصى ارتودنسي را بگذراند.آموزش تئورى و عملى ارتودنسي ثابت فقط در دانشكده هاى دندانپزشكى و دوره هاى تخصصى ارتودنسي ارائه مى شود و دوره هاى چند هفته اى آموزش ارتودنسي (كه برخى دندانپزشكان در آن شركت مى كنند)،صلاحيت انجام سیم کشی دندان براى يك دندانپزشك ايجاد نمى كند.با اين حساب در انتخاب دكتر ارتودنسي دندان خود دقت كنيد تا حتما” متخصص ارتودنسي باشد.
نکته پایانی
ارتودنسی دندان یک فرایند علمی درمانی است که به کارگیری آن باعث بهبود فرم دندان ها و زیبایی آن شده و می تواند سلامتی را برای بیمار به همراه داشته باشد. در روند درمان ارتودنسی دندانها به صورت کاملا طبیعی به حرکت در آمده و تمام ناهنجاریهایی از جمله چسبیدگی بیش از حد دندان، فاصله و روی هم بودن آنها درمان می شود.
