تبخال در کودکان

دوران کودکی و سال های پیش از دبستان پر از تجربیات جدید هستند، مانند اولین روز بازی، اولین دوچرخه سواری. با این حال، اغلب، در حدود 5 سالگی کودک یکی از تجربیات خود را کسب می کند که چندان خوشایند نیست: نخستین تبخال کودکی.

تبخال چیست؟

تبخال به شکل تاول های کوچکی ظاهر می شود که اطراف لب ها و دهان شکل می گیرند. گاهی اوقات این تاول ها روی چانه، گونه، و بینی نیز بوجود می آیند. پس از چند روز، این تاول ها معمولاً ترشح نیز می کنند، سپس به شکل یک پوسته در می آیند و پس از آن ظرف مدت یک تا دو هفته به طور کامل بهبود پیدا می کنند.

علیرغم نام لاتین آنها cold sores (زخم های سرد) هیچ ربطی به سرما ندارند و معمولاً سوزناک هم هستند. در کودکان، تبخال ها معمولاً در نتیجه ویروس هرپس سیمپلکس herpes simplex نوع 1 (HSV-1) بوجود می آیند. تبخال تناسلی معمولاً با نوع متفاوتی از این ویروس (HSV-2) بوجود می آید، هر چند هر دو نوع ویروس می توانند منجر به بروز زخم در هر جایی از بدن شوند.

اکثر افراد نخستین بار در سنین 1 تا 5 سالگی در معرض HSV قرار می گیرند و بیش از نیمی از جمعیت ایالات متحده در بزرگسالی به این ویروس مبتلا می شوند. صرف نظر از زخم های ناراحت کننده ای که این ویروس با خود به همراه دارد، HSV معمولاً بی خطر است.

تبخال چگونه منتشر می شود؟

تبخال ها فوق العاده مسری هستند. این ویروس می تواند از طریق بزاق دهان، تماس پوست با پوست، و لمس هر شیء که با منطقه آلوده فرد مبتلا برخورد داشته است منتشر شود. وقتی کودک برای نخستین مرتبه به تبخال مبتلا می شود (که تحت عنوان HSV اولیه نیز نامیده می شود)، اغلب تاول ها فراتر از لب ها می روند و دهان و لثه ها را نیز در بر می گیرند. علاوه بر این، ممکن است کودک تب کند یا غدد لنفاوی او متورم و دردناک شوند، گلو درد داشته باشد، کج خلق شود و آب ریزش دهان داشته باشد. گاهی اوقات، علائم و نشانه ها آنقدر ضعیف هستند که ممکن است حتی والدین هم به هیچ یک از آنها توجه نکنند.

چه زمانی ممکن است مشکلاتی بروز پیدا کنند؟

• ویروس های تبخال می توانند به چشم ها نیز منتقل شوند، که می تواند منجر به کراتیت شود (التهاب قرنیه) HSV ، نوعی عفونت قرنیه- برآمدگی شفافی که روی قسمت رنگی مردمک چشم را پوشش می دهد. معمولاً عفونت بدون هیچ آسیب چشمی بهبود پیدا می کند، اما در اکثر موارد عفونت های حاد می توانند منجر به ایجاد اسکار روی قرنیه یا کوری شوند. کراتیت HSV یکی از اصلی ترین علل کوری در سراسر دنیا است.
• HSV مخصوصاً برای نوزادان زیر 6 ماه مضر است. مخصوصاً والدین یا بستگانی که تبخال دارند باید مراقب باشند نوزاد را نبوسند- تا پس از حدود 6 ماهگی، سیستم ایمنی آنها تکمیل نشده است. علائمی که می توانند نشان دهند ممکن است کودک به این ویروس آلوده شده باشد عبارتند از تب با درجه پایین، و یک یا چند تاول کوچک پوستی. این علائم و نشانه ها می توانند 2 تا 12 روز پس از آلوده شدن به ویروس HSV بروز پیدا کنند. در صورت بروز این علائم، یا در صورتی که نگران نوزاد خود هستید، با پزشک یا دندانپزشک اطفال تماس بگیرید.

آیا تبخال مجدداً باز می گردد؟

پس از نخستین بار که کودک به ویروس تبخال آلوده می شود، ویروس در دسته های سلول های عصبی داخل بدن لانه می گزیند- منجر به بروز هیچ علامت یا نشانه ای نمی شود مگر آنکه مجدداً فعالیت کند و دوباره به سطح پوست باز گردد. ویروس تا پایان عمر داخل بدن باقی می ماند، بازگشت تبخال بسیار متغیر است. برخی کودکان ممکن است هرگز تبخال را مجدداً تجربه نکنند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است چند مرتبه در طول سال بروز پیدا کند. وقتی ویروس مجدداً فعال شود، تبخال باز هم در همان نقطه شکل می گیرد اما معمولاً داخل دهان نیست.

نخستین علامت ها و نشانه ها عبارتند از سوزش و درد در مناطقی که تبخال به سمت پوست حرکت می کنند. والدین باید دقت کنند، قبل از شکل گیری زخم، که تورم و قرمزی آن شروع می شود کودک به تبخال خود دست نزند یا روی آن را نخاراند.

علل معمول بروز تبخال

وقتی کودک آلوده به ویروس تبخال می شود، اوقاتی که از کارکرد سیستم ایمنی بدن کاسته می شود و ضعیف می شود، یا پوست به هر علت دیگری حساس می شود، احتمال بازگشت تبخال زیاد می شود.

عللی که معمولاً منجر به بازگشت مجدد تبخال در کودکانی می شوند که قبلاً به این ویروس آلوده شده اند عبارتند از:

• خستگی و استرس
• قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، گرما سرما، یا خشکی شدید
• آسیب به پوست یا ترک و بریدگی
• بیماری ها (سرما خوردگی یا آنفولانزا)
• دهیدراته شدن (کاهش آب بدن) یا تغذیه ضعیف

والدین چه کارهایی می توانند انجام دهند؟

گرچه در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای تبخال وجود ندارد، خبر خوب اینکه به صورت خود به خود از بین می روند. برخی از آنها ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشند تا بهبود پیدا کنند. تبخال ها عموماً درمان نمی شوند، زیرا داروهای موجود تنها روند بهبود را تسریع می کنند. والدین می توانند مانع گسترش و پخش شدن تبخال کودک خود شوند و کمک کنند در طول دوره اوج آن ناراحتی کودک کاهش یابد و سعی کنند از بروز مجدد آن پیشگیری نمایند.

جلوگیری از گسترش تبخال

• سعی کنید اجازه ندهید کودک روی تبخال خود را بخارد یا آن را بکند. این می تواند منجر به منتقل شدن ویروس به دیگر قسمت های بدن، از جمله انگشتان و چشم ها شود و یا به کودکان دیگر که با او در تماس هستند سرایت کند. سعی کنید دستان و اسباب بازی های او را مرتب بشویید.
• در طول دوره بازگشت تبخال، اجازه ندهید کودک نوشیدنی، وسایل غذا خوری، حوله، خمیر دندان یا دیگر وسایل خود را با کسی به اشتراک بگذارد تا مانع گسترش عفونت از طریق بزاق دهان شوید. بعلاوه، وسایلی مانند حوله و ملحفه ها را پس از استفاده داخل آب داغ بگذارید.
• کودکانی که ویروس فعال دارند می توانند به مهد کودک یا مدرسه بروند اما اگر آب دهان آنها زیاد است، پیشنهاد می شود تا بهبودی نسبی در منزل بمانند.
• در صورتی که کودک شما در ورزش هایی شرکت می کند که تماس پوستی وجود دارد (مانند کشتی)، در طول دوره فعال تبخال ها باید از این فعالیت ها کناره گیری کنند. اطمینان حاصل کنید تشک های بازی و دیگر وسایل به طور منظم پاکسازی می شوند.