آشنایی با ابزارهای ارتودنسی
هنگامى كه مراجعين ارتودنسى براى مشاوره اوليه ارتودنسى مراجعه مى كنند معمولا” اطلاعات كمى در مورد انواع دستگاه هاى ارتودنسى دارند و به همين دليل معمولا” با آنچه كه براى آنها به عنوان نياز ارتودنسى تجويز مى شود ، آشنايى ندارند.به همين دليل تصميم گرفتيم كه در مقاله پيش رو در مورد برخى از دستگاه هاى ارتودنسى كه بيشتر از بقيه مورد استفاده قرار مى گيرند توضيحاتى ارائه دهيم.
فیس ماسک (Face Mask)
فیس ماسک به منظور اصلاح عدم تعادل اسکلت فک و صورت مورد استفاده قرار می گیرد.اين وسيله معمولا” در مواردى به كار مى رود كه که فک پایین جلوتر از فک بالا واقع شده باشد (آندربایت). این اصلاح بایت عموما با جابجایی دندان ها و فک بالا (ماگزیلا) به سمت جلو انجام می شود. فیس ماسک با استفاده از كش ارتودنسى به دستگاه قرار گرفته روى کام متصل می شود. این ابزار 12 تا 15 ساعت در طول روز استفاده می شود تا مشكل مورد نظر را برطرف كند. برای درمان آندربایت های شدیدتر از فیس ماسک هایی استفاده می شود که روى پيچ هاى ارتودنسى قرار گرفته در فك (TAD) قرار می گیرند.
ابزارهای ترک عادات مضر دهانی
مکیدن انگشت یا اشیاء به مدت طولانی می تواند تاثیرات سوء بسیاری روی دندان های بیمار داشته باشد. ابزارهای ترک عادت به منظور متوقف ساختن مکیدن انگشت یا دیگر عادات مضر استفاده می شوند. این ابزارها با استفاده از سمان (چسب) دندانپزشکی به دندان های مولر فک بالا متصل می شوند و فرد را از وارد کردن انگشت یا هر شیء دیگری به دهان باز می دارند. پس از یک بازه ی زمانی، بیمار عادت خود را ترک خواهد کرد و وضعیت قرار گیری دندان ها اصلاح خواهد شد.
باز کننده کام (Palatal Expander)
وسیع کننده ی کام به منظور افزایش عرض فک بالا مورد استفاده قرار می گیرد تا عرض دو فک بالا و پایین با یکدیگر متناسب باشند و در یک راستا قرار گیرند. استخوان فک بالا یا ماگزیلا از دو استخوان تشکیل شده است که توسط یک شکاف در وسط به یکدیگر متصل شده اند. این شکاف تا اواسط سنین نوجوانی جوش نمی خورد و امكان باز كردن آن با اين وسيله وجود دارد.
وسیع کننده ی کام چگونه عمل می کند؟
وسیع کننده های کام با استفاده از سمان دندانپزشکی به دندان های كرسى فک بالا متصل می شوند و لازم است هر روز/ یا یک روز در میان چرخانده شوند تا عرض کام به وسعت مورد نظر دست برسد. طی این فرایند، ممکن است بین دو دندان جلو فاصله ایجاد شود و فک بالا (ماگزیلا) عریض شود. ارتودنتیست معمولا این شکاف را بوسیله ی براكت های ارتودنسی می بندد. پس از گسترده شدن کام، وسیع کننده باید به مدت چند ماه در جای خود باقی بماند تا استخوان جدید شكل پيدا کند.
فضا نگهدار
فضا نگهدار پشت دندانی فک پایین (Lower Lingual Holding Arch)
این نوع فضا نگهدار به گونه ای طراحی شده است که با از دست رفتن دندانهاى خلفى شیری، موقعیت دندان های مولر دائمی(دندانهاى كرسى) فک پایین را حفظ می کند. دندان های دائمی که جایگزین این دندان های شیری می شوند کوچک تر هستند. با ممانعت دندان های مولر از جابجایی رو به جلو، می توان فضای بین دندان ها را حفظ کرد تا از فشردگی و بهم ریختگی دندان ها جلوگیری نمود. بعلاوه، با افتادن زود هنگام دندان های شیری می توان مانع لغزیدن دندان های مولر رو به جلو شد.
فضا نگهدار نانس (Nance Holding Arch)
فضا نگهدار نانس به گونه ای طراحی شده است که با از دست رفتن مولر های دوم شیری، وضعیت مولر های دائمی فک بالا حفظ شود. دندان های دائمی که جایگزین این دندان های شیری می شوند کوچک تر هستند. در صورتی که بتوان مانع جابجایی دندان های مولر رو به جلو شد، می توان فضای لازم را حفظ کرد تا از فشردگی و نامرتبی دندان ها پیشگیری شود. علاوه بر این، در صورت افتادن زود هنگام دندان های شیری، با استفاده از این ابزار می توان مانع لغزیدن و جابجایی دندان های مولر رو به جلو شد.
ابزارهای ارتودنسی برای اصلاح کراس بایت کلاس 2
هربست (Herbst)
ابزار هربست به منظور اصلاح عدم تعادل اسکلت فک و صورت مورد استفاده قرار می گیرد، در جایی که فک پایین در پشت فک بالا قرار می گیرد. ابزار هربست کمک می کند تا فک پایین به سمت جلو به رشد خود ادامه دهد. این ابزار روی دندان های مولر کودکان ثابت می شود. هربست لوله های فلزی دارد که دو فک بالا و پایین را به یکدیگر متصل می کنند. ارتودنتیست با تنظیم لوله قادر است وضعیت فک را به نسبت دندان های فک بالا کنترل کند. طول درمان با استفاده از ابزار هربست به طور معمول 12 ماه است، گرچه این مدت زمان بسته به وضعیت هر کودک متفاوت است.
ابزار هربست دارای بندهای ارتودنتیکی است که با استفاده از سمان دندانپزشکی به دندان های مولر فک بالا و پایین متصل می شوند. این ابزار دو فک بالا و پایین را با استفاده از یک میله و لوله هایی به یکدیگر متصل می کند که فک پایین را رو به جلو، به سمت محل طبیعی خود جابجا می کنند. برای رسیدن به تغییرات مطلوب در الگوی اسکلت فک بیمار، ابزار هربست 9 تا 14 ماه استفاده می شود. پس از برداشتن ابزار هربست، بیمار می تواند از اینویزیلاین یا بریس استفاده کند.
فنر فورسوز (Forsus Appliance)
ابزار فورسوز نوعی فنر است که به منظور اصلاح اوربایت و اورجت در بیماران دارای مال اکلوژن کلاس 2 استفاده می شود. این ابزار جایگزین استفاده از الاستیک می شود. این ابزار با براکت ها و سیم های موجود کار می کند و به ابزار خارج دهانی (هدگیر) نیاز ندارد.
میله ی ترانس پالاتال (Transpalatal Bar)
این میله یکی از ابزارهای ثابت است که به بندهایی متصل می شود که به دور دندان های مولر فک بالا پیچانده می شوند. میله ای که در سقف دهان قرار می گیرد درون گیره هایی که به بندها لحیم شده اند قرار می گیرد. میله ی ترانس پالاتال برای جابجایی دندان های مولری استفاده می شود که سیم های ارتودنسی به تنهایی قادر نیستند آنها را جابجا کنند. طی دوره ی درمان، این میله تنطیم می شود که باعث می شود به دندان هایی که قرار است جابجا شوند فشار وارد شود.
سپراتور یا جدا کننده (Separators)
جدا کننده ها رابر بندها یا حلقه های پلاستیکی ریزی هستند که ارتودنتیست بین دندان های عقب قرار می دهد. جدا کننده ها با ایجاد شکاف های کوچک بین این دندان ها، دهان را برای قرار گرفتن بند های ارتودنسی روی دندان ها آماده می کنند.
ریتینر متحرک (Removable Retainer)
ارتودنتیست پس از برداشتن براکت ها از روی دندان ها، به بیمار توصیه می کند از نگهدارنده ارتودنسى استفاده کند. ریتینر به دندان های فک بالا و پایین متصل می شود و قوس های دندانی را در جای صحیح خود نگه می دارد در حالی که استخوان فک به تدریج سفت می شود و دندان ها محکم به فک متصل می شوند. در ابتدا باید به صورت تمام وقت از آنها استفاده کنید، پس از آن تنها باید شب ها روی دندان ها قرار گیرند.
محافظ دندان (Mouth Guard)
ابزاری که برای محافظت از دهان در برابر حوادث احتمالی حین انجام ورزش مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از محافظ دندان برای پیشگیری از حوادث، بویژه برای بیماران ارتودنسی، حائز اهمیت است.