ارتودنسی و التهاب لثه
نقش درمان ارتودنسی در ایجاد بیماری های لثه
يكى از مهمترين ايراداتى كه به درمان ارتودنسى وارد مى شود اين است كه ارتودنسى موجب بيمارى هاى لثه مى شود.در مقاله پيش رو قصد داريم بررسى كنيم كه آيا درمان ارتودنسى واقعا به لثه ها آسيب مى زند و اگر اينطور نيست، چرا مشكل لثه اى به ارتودنسى نسبت داده مى شود. درمان ارتودنسی همانطور که می تواند بهبود قابل ملاحظه ای در لبخند ایجاد کند ،در صورت عدم رعایت بهداشت میتواند ریسک ابتلا به بیماری های لثه را نیز افزایش دهد. این امر بیشتر در مورد ابزار های ثابت یا همان براکت ها صادق است. براکتها سطح زیادی از دندانها را اشغال و به همین دلیل تمیز کردن دندانها را با مشکل مواجه میکنند و همین امر موجب تجمع biofilm بر روی دندانها میشود.
بیوفیلم یا پلاک باکتریایی
بیوفیلم که با نام پلاک باکتریایی دندان نیز شناخته میشود میتواند موجب بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان شود. با افزایش تجمع پلاک, باکترهای موجود در آن موجب التهاب بیشتر لثه خواهند شد. برداشتن مداوم این بیوفیلم به کمک مسواک و نخ دندان بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد و گسترش بیماریهای لثه در طول دوره درمان ارتودنسی میباشد. اگر بیوفیلمهای ایجاد شده به طور روزانه برداشته نشوند و 24 تا 48 ساعت از ایجاد آنها بگذرد میتوانند موجب التهاب بافتهای لثه ای شوند که با نام ژینژیویت(التهاب لثه) شناخته میشود.
ژینژیویت یا التهاب لثه
ژینژیویت موجب تورم, قرمزی و خونریزی لثه ها هنگام مسواک زدن میشود و به عنوان مرحله آغازین بیماری های پریودنتال (بیماری های ساختارهای نگهدارنده دندان) در نظر گرفته میشود؛ به این معنا که اگر درمان نشود و به مراحل پیشرفته برسد میتواند موجب آسیب به ساختارهای پشتیبانی کننده دندان نظیر PDL شود .خصوصا زمانی که دندانها تحت تاثیر نیروهای ارتودنتیک در حال جا به جایی هستند. در این گونه موارد ممکن است متخصص ارتودنسی فرد را به یک پریودنتیست ارجاع دهد تا وضعیت لثه ها مورد بررسی قرار گیرد. در مواردی که تخریب بسیار شدید باشد ممکن است لازم باشد تا براکتها به طور موقت جدا شوند و لثه ها تحت عمل جراحی قرار گیرند.
التهاب علاوه بر آنکه موجب غیر طبیعی به نظر رسیدن لبخند میشود تمیز کردن دندانها را نیز دشوارتر از قبل میکند و به این ترتیب یک سیکل معیوب آغازمیشود.البته تا زمانی که التهاب لثه (ژینژیویت) وارد مرحله پیشرفته خود نشده باشند این فرایند قابل بازگشت است. برای جلوگیری از پیدایش این التهاب در طول درمان, رعایت کامل بهداشت دهان و دندان (استفاده از نخ دندان و مسواکهای مخصوص) مورد نیاز است. در کنار ابزارهای مکانیکی استفاده از دهانشویه ها نیز در جلوگیری از ایجاد پلاک موثر می باشند.نقش دهانشويه ها در درمان ارتودنسى بايد جدى گرفته شود.
صرفا مسواك زدن و تميز كردن مكانيكى دندانها در ارتودنسى كافى نيست.فردى كه ارتودنسى كرده است بايستى در طول درمان ارتودنسى خود از محلولهاى شيميايى(يا همان دهانشويه ها)نيز براى كنترل التهاب لثه خود بهره گيرد. علاوه بر ژینژیویت ،بافتهای لثه ممکن است با hypertrophy (افزایش ابعاد سلولها) و hyperplasia (افزایش تعداد سلولها) نیزبه براکتها واکنش نشان دهند؛ که در بعضی موارد بافتهای hypertrophic و hyperplasic لثه نیز تا زمان برداشتن پلاک میکروبی بهبود نخواهند یافت.
تشخیص و درمان مشکلات لثه در طی درمان ارتودنسی
به طور کلی التهاب خفیف تا متوسط لثه در بسیاری از افرادی که در اواسط دوره درمان خود هستند ایجاد میشود و این التهاب لثه ایجاد شده در دوره درمان ارتودنسی، معمولا نگران کننده نیست و تا یک هفته پس از برداشتن براکتها برطرف می شود. موارد شدید معمولا در افرادی که سالها تجربه التهاب مزمن لثه را داشته اند و نسبت به بهداشت دهان خود بی توجه هستند ایجاد می شود. فارغ از میزان تورم و التهاب آنچه اهمیت دارد تشخیص و درمان زود هنگام مشکل است تا اطمینان حاصل شود در روند درمانی و سلامتی لثه ها مشکلی ایجاد نخواهد شد؛ چرا که در پایان دوره درمان، ظاهر لثه ها به اندازه دندانها در زیبا به نظر رسیدن لبخند تاثیر خواهد داشت. در واقع آنچه كه لبخند فرد را در مجموع زيبا نشان مى دهد،تركيبى از نظم مناسب دندانها و لثه هايى سالم مى باشد كه به خوبى دور اين دندانها شكل گرفته باشد.