ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی)
امروزه بیماران ،خصوصا آنهایی که تحت درمان ارتودنسی قرار میگیرند نگرانی های زیادی در مورد وضعیت ظاهری خود دارند .از زمان معرفی الاینرهای اینویزیلاین در سال 1998 شمار بیشتری افراد تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته اند که عمدتا به خاطر شفاف بودن این الاینر هاست. اما متاسفانه یا خوشبختانه تمام مشکلات بیماران را نمیتوان با کمک این الاینر ها برطرف کرد. براکتهای شفاف نیز چندین دهه است که مورد استفاده قرار میگیرند امابه هر حال آنها نیز ایرادات خود را دارند.
در این میان یکی دیگر از گزینه های پنهان نگهداشتن براکت ها، براکت های پشت دندانی میباشد. براکت های پشت دندانی که به براکت مخفی نیز معروفند به سطح پشتی یا زبانی دندان متصل میشوند. با وجود آنکه محل این براکت ها نسبت به براکت های معمول عوض شده اما شباهت های زیادی میان آنها چه از نظر عملکرد و چه از نظر اجزا وجود دارد. در هر دو سیستم براکتهایی وجود دارند که توسط wireها (سیم ها) به یکدیگر متصل شده اند و با وارد کردن نیرویی مداوم به دندانها موجب حرکت کنترل شده آنها میشوند.
ارتودنسى لينگوال (يا زبانى) به دو صورت قابل انجام است.درگذشته براكتهاى پيش ساخته به مانند براكتهاى معمولى و به همان شيوه پشت دندانها چسبانده مى شد اما ايراد اين تكنيك در اين بود كه تمام سطوح لينگوال شبيه هم نيستند و ازينرو دقت عملكرد براكت ها و حتى قدرت اتصال آنها نيز به شدت كاهش مى يافت.در تكنيك هاى جديد سطوح دندانى قالبگيرى مى شوند و بر اساس خود سطوح دندانها براكتهاى مخصوص به خود فرد ساخته مى شود كه هم دقت و هم قدرت اتصال آنها را بالاتر مى برد.
.متاسفانه هنوز در کشور ما تکنیکهای لابراتوری لازم برای ساخت این براکتهاى مخصوص به فرد وارد نشده و استفاده از آن همچنان با محدودیتهایی رو به روست. به نحوی که ساخت براکتها به طرز اختصاصی برای هر دندان صورت نمی پذیرد و کسانی که مشغول به انجام این درمان می باشند از براکت های پیش ساخته ای استفاده می کنند که ممکن است مطابق با سطح پشتی دندان مورد نظر نباشد. اما در کشورهایی که تکنولوژی انجام این کار وجود دارد، در آغاز پروسه درمان ،ابتدا متخصص ارتودنسی قالبهایی از دندان ها تهیه کرده و به لابراتور میفرستد. لابراتور با استفاده از این قالب و طی مدت 6 هفته ،براکتهای اختصاصی را برای هریک از دندانها میسازد و سپس این براکتها با حداکثر تطابق به دندانها متصل میگردند.متاسفانه به دليل شرايط تحريمى خاصى كه وجود دارد امكان برقراى ارتباط و استفاده از مزاياى اين تكنيك خاص لينگوال وجود ندارد. در کنار مخفی بودن, این براکت ها مزایای دیگری نیز دارند .آنها برای انجام درمانهایی نظیر اصلاح روتیشن (چرخش) دندانها, تغییر طول تاج و ارتفاع دندانها و بستن فضای ناشی از کشیدن دندانها بسیار موثرتر از الاینر ها عمل میکنند. همچنین اگر بر اثر عدم رعایت بهداشت مناسب ،تغییر رنگی (نقط سفید رنگ) روی دندانها ایجاد شود چون در سطح پشتی دندان می باشد ،نمایان نخواهد بود.
در این میان معایبی نیز در مورد استفاده از این براکت ها وجود دارد. چندین هفته زمان نیاز خواهد بود تا به وجود براکتها در کنار دندانهای خود عادت کنید .خصوصا در ابتدای فرایند درمان ،ناهمواری و خشونت آنها میتواند موجب آزار زبان و همچنین بروز مشکل در حرف زدن شود . مصاحبه های صورت گرفته با بیماران نشان میدهد حدودا دو هفته زمان نیاز است تا وضعیت خوردن و صحبت کردن با این نوع براکت ها ،به حالت عادی بازگردد. شست و شوی مرتب دهان با آب نمک گرم میتواند به بهبود وضعیت زبان کمک کند. استفاده از داروهای بی حسی ملایم نظیر بنزوکایین نیز میتواند موثر واقع شود. البته با استفاده از موم ارتودنسی نیز می توان لبه های تیز براکتها را که موجب آزردگی میشوند، پوشاند.
مانند تمام روشهای ارتودنسی ثابت دیگر در هنگام استفاده از براکت های پشت دندانی نیز باید تغییراتی در رژیم غذایی ایجاد شود. چرا که خوردن غذاهای سفت و چسبنده میتواند موجب شل شدن سیم ها، براکتها و سمان چسباننده آنها به دندان شود.
تمیز نگهداشتن این براکت ها نیز دشوار تر از انواع دیگر است. در حقیقت اگر مشکلات پریودنتال (لثه ای) وجود دارد، استفاده از این براکت ها میتواند وضعیت را بدتر کند. در بیمارانی که تاج دندان آنها کوتاه است استفاده از این بریس ها امکانپذیر نخواهد بود. لازم است یادآوری کنیم که تمامی متخصصین ارتودنسی توانایی (یا شاید بتوان گفت حوصله) کار با این بریس ها را ندارند، چرا که نصب آنها هم برای آنها و هم برای بیمار ،چالش برانگیزتر از سایر انواع بریس هاخواهد بود.
چون در این سیستم از نیروهایی که بر سطح داخلی دندان اثر میکنند استفاده می شود، به دلیل کمتر بودن فواصل در سطح داخلی دندانها, نیاز به استفاده از سیم های کوچکتر و سبکتر خواهد بود که همین امر ممکن است موجب طولانی تر شدن پروسه درمانی شود. همچنین کار کردن به صورت عکس و در سطح داخلی دندانها نیزبه طولانی تر شدن هر جلسه درمانی می انجامد.
متاسفانه هنوز هم نمیتوان این سیستم را به عنوان جایگزینی قابل اطمینان برای سیستمهای ارتودنسی ثابت قابل دید در نظر گرفت و تنها در درمان به هم ریختگی های ساده و اندک میتوان آنها را مورد استفاده قرار داد. عملکرد براکت های پشت دندانی در مقایسه با سایر انواع براکت ها به مراتب محدودتر و ضعیفتر است بنابراین شاید تنها دلیل استفاده از این براکت ها را بتوان جنبه زیبایی و مخفی بودن آنها در نظر گرفت. اگر شما به دلیل شرایط شغلی امکان استفاده از براکت های معمولی را ندارید یا تمایلی ندارید دیگران متوجه درمان شما شوند میتوانید براکت های پشت دندانی را به عنوان یکی از گزینه های موجود در نظر بگیرید. در كلينيك تخصصى ارتودنسى دكتر اصلانى انواع ديگر براكت هاى زيبايى (مانند انواع سراميكى و شفاف) توصيه مى شود و به دليل محدوديت هاى عنوان شده، براكت هاى لينگوال مورد هدف درمانى نيستند.