انواع مشكلات ارتودنسى
مال اکلوژن چیست؟
مال اکلوژن یا اختلال در بایت به دندان های کج و نا صاف یا بسته شدن مشکل دار دو فك گفته می شود. به طور كلى انواع مشكلات ارتودنسى ناشى از مال اكلوژن مى باشند. مشکلات ارتودنسی می توانند هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان كمك كننده باشد. در واقع، به تدریج و به مرور زمان، تحت فشار طبیعی ناشی از جویدن و گاز زدن، دندان ها جابجا می شوند. اما برخی رفتارها و عادات نیز ممکن است موجب کج شدن دندان ها شوند که در قسمت های بعد به آنها اشاره خواهیم کرد.
این مشکلات و دیگر مشکلات ارتودنسی معمولا در حدود 7 سالگی که دندان های دائم به تدریج رشد می کنند نمود ظاهری پیدا می کنند. به همین دلیل است که توصیه می شود کودک خود را در این سن به طور منظم نزد دندانپزشک یا ارتودنتیست ببرید.
درمان ارتودنسی قادر است نحوه ی قرار گیری دندان ها و فک را اصلاح نماید. دندانپزشک هایی که به صورت ویژه برای اصلاح نامرتبى هاى دندانى و ناهنجارى هاى فكى آموزش دیده اند متخصص ارتودنسى نامیده می شوند. آنها از انواع ابزارها و تکنیک های درمانی (شامل بریس ها) استفاده می کنند تا دندان ها و گاهی اوقات فک را به محل درست خود جابجا کنند.
علل ایجاد مال اکلوژن
مال اکلوژن اغلب به صورت ژنتیکی بروز می یابد. اما یکی از شایع ترین علل بروز مال اکلوژن وجود فضای بیش از حد یا کمتر از حد معمول برای قرار گرفتن دندان ها روی استخوان فک است. در صورتی که کودک فک کوچکی داشته باشد، ممکن است دندان ها درون فضایی رشد کنند که بسیار کوچک است. در نتیجه، دندان ها از جای اصلی خود خارج می شوند.
دیگر علل کج شدن دندان ها عبارتند از:
- دندان های دارای شکل ناهنجار یا دندان نهفته
- بدشكل بودن یا بد اندازه بودن فک
- مکیدن انگشت یا شست، لب پایین و فشار زبان به پشت دندان ها در کودکی
- تنفس از راه بینی
حوادثی که منجر به ناهنجارى خواهند شد
- انجام فرایندهای نادرست ترمیم در کودکی
- بیماری لثه
- از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری
شایع ترین مشکلات ارتودنسی
رشد نابجاى دندان ها
رشد نابجاى دندان زمانی رخ می دهد که یک دندان در جای نادرست درون لثه رشد می کند. در صورتی که مسیر رشد دندان مسدود شود (وضعیتی تحت عنوان نهفتگی دندان) ممکن است نیاز باشد فرایند جراحی کوچکی انجام شود تا به كمك درمان ارتودنسی دندان بیرون آورده شود.
کراس بایت
به طور طبیعی باید قوس دندان های فک پایین درون قوس دندان های فک بالا قرار گیرد. در صورتی که یک یا چند دندان از فک پایین روی دندان های فک بالا قرار گیرند به آن کراس بایت گفته می شود. این اتفاق معمولا در نتیجه ی نامتوازن بودن فک بالا یا پایین اتفاق می افتد. در کودکانی که در حال رشد هستند، با استفاده از ابزاری به نام وسیع کننده ی کام می توان عرض قوس دندانی بالا را افزایش داد تا قوس دندانی پایین درون آن قرار گیرد.
اپن بایت
اپن بایت زمانی رخ می دهد که با قرار دادن دو فک روی یکدیگر، دندان های جلوی فک بالا و پایین روی یکدیگر قرار نمی گیرند و بین آنها فاصله خواهد بود. این مشکل معمولا نتیجه ی فشار زبان به پشت دندان ها یا مکیدن انگشت در دراز مدت خواهد بود.
اور بایت
دندان های جلوی فک بالا بايستى مقدارى از دندان های فک پایین را پوشانده باشند و از روبرو چنین به نظر برسد که روی آنها قرار گرفته ان؛به اين موضوع اور بایت گفته می شود. گاهی اوقات این اتفاق به صورت عمیق بودن بایت رخ می دهد و دندان های فک بالا به طور کامل دندان های فک پایین را پوشش می دهند و باعث می شود دندان های فک پایین درون سقف دهان (کام) فرو روند. این مشکل ناشی از عدم هماهنگی بین فک بالا و پایین خواهد بود و به آن ديپ بايت گفته مى شود.
اور جت
زمانی که دندان های فک بالا با فاصله از دندان های فک پایین رو به جلو رشد می کنند، اور جت نامیده می شود. این اتفاق ممکن است مربوط به ژنتیک، رشد نادرست فک، از دست رفتن دندان های فک پایین یا کج بودن دندان های مولر باشد. باز هم مکیدن انگشت و فشار زبان عوامل اصلی بروز این مشکل هستند.
آندر بایت
آندر بایت زمانی رخ می دهد که دندان های جلوی فک پایین روی دندان های جلوی فک بالا قرار می گیرند. رشد بیش از حد فک پایین یا رشد کم فک بالا می تواند موجب بروز این مشکل شود. بسته به شدت مشکل، درمان ممکن است شامل درمان های معمول ارتودنسی یا جراحی فک باشد.
فشردگی و نامرتبی دندان ها
نامرتبى دندان ها ناشی از فضای ناکافی برای رشد طبیعی دندان ها درون استخوان فک خواهد بود که معمولا به علت کوچک بودن فک یا بزرگ بودن دندان ها بوجود می آید. راهکار ممکن است کشیدن دندان یا ایجاد فضای کافی با استفاده از وسیع کننده یا فرایند جراحی باشد.
فاصله ی زیاد بین دندان ها
این مشکل نتیجه ی عدم رشد یا افتادن یک یا چند دندان در نتیجه ی آسیب یا بیماری باشد. عدم هماهنگی بین اندازه ی دندان ها و اندازه ی فک نیز می تواند علت بروز این مشکل باشد. بستن فاصله بین دندان ها مهم است زیرا فضای زیاد بین دندان ها اجازه خواهد داد تا دندان های مجاور از محل مناسب خود خارج شوند.
علائم بروز مال اکلوژن
مشهودترین نشانه ی مال اکلوژن، کج شدن یا خارج شدن دندان ها از مسیر رشد عادی آنها است. مال اکلوژن می تواند خفیف تا شدید باشد. در اکثر مواقع، داشتن دندان های کج به تنهایی می تواند در زیبایی فرد اختلال ایجاد کند و در واقع فرد تنها به این دلیل پیگیر درمان خواهد بود که نحوه ی قرار گیری دندان های خود را دوست ندارد. اما در موارد شدید، این مشکل می تواند در غذا خوردن یا گفتار اختلال ایجاد کند.
نحوه ی تشخیص مال اکلوژن يا مشكل ارتودنسى
دندانپزشک معمولا طی جلسات معمولی که کودک برای ویزیت مراجعه می کند احتمال بروز مال اکلوژن را نیز بررسی می کند. در صورتی که دندان ها یا استخوان فک از مسیر خود خارج شوند، ممکن است دندانپزشک پیشنهاد دهد بیمار به ارتودنتیست مراجعه نماید.
اقدامات ارتودنتیست:
- پرسش سوالاتی در رابطه با سوابق مشکلات مربوط به سلامتی بیمار.
- بررسی دهان و دندان ها.
- گرفتن عکس رادیو گرافی با اشعه ی ایکس از صورت و دندان ها.
- گرفتن عکس از ظاهر صورت و دندان ها.
- تهیه ی قالب گچی از دندان ها.
از 12 ماهگی کودک خود را نزد دندانپزشک ببرید. این کار باعث می شود کودک به دیدن دندانپزشک عادت کند. بعلاوه، مشکلات احتمالی در مراحل اولیه شناسایی خواهند شد و درمان آنها ساده تر خواهد بود. دو مرتبه در سال به دندانپزشک مراجعه نمایید.
عوارض مال اکلوژن
دندان های کج و ناصاف مشکلات روحی و جسمی با خود به همراه خواهد داشت، که عبارتند از:
- پس از رسیدن فرد به خود آگاهی، موجب ضعف اعتماد به نفس خواهند شد.
- روی گفتار فرد تاثیر خواهند گذاشت، مثلا می توانند موجب نوک زبانی حرف زدن شوند.
- در نحوه ی غذا خوردن صحیح اختلال ایجاد خواهند کرد.
- مسواک زدن و کشیدن صحیح نخ دندان را با مشکل مواجه خواهند کرد، که خطر عفونت باکتریایی، پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش خواهد داد.
سلامت دهان و دندان مهم ترین دلیل برای استفاده از بریس یا براکت های ارتودنسی است، زیرا حفظ بهداشت دندان های ناصاف و کج دشوار خواهد بود.
درمان مال اکلوژن
در موارد خفیف، کجی دندان ها با استفاده از كامپوزيت دندان، لامينيت دندان درمان خواهد شد. با این حال در اکثر موارد، استفاده از بریس ها ارجحیت دارد. بریس های مختلفی وجود دارند که هر یک از آنها برای مشکل خاصی طراحی شده اند. بهترین نوع بریس بسته به نوع مشکل شما، توسط دندانپزشک تشخیص داده خواهد شد.