جراحى فك و ارتودنسي
اصولا فرایند جراحی فک به سه دلیل انجام می‌شود:
درمان پزشکی، ترمیم و بازسازی، و زیبایی. از بين جراحى هاى مختلف مى توان جراحى فك را نام برد.جراحی فک به سه دسته جراحی‌های فک بالا، فک پایین و چانه تقسیم می‌شوند. این نوع جراحی ممکن است برای حل مشکلات مختلف صورت گیرد از جمله دشواری در جویدن یا بلع غذا، درد مزمن، اوربایت، آندربایت، ناهنجاری‌های مادرزادی یا ظاهر نامتقارن صورت از هر سمت یا در نیمرخ. جراحی فک می‌تواند تغییرات شگرفی در زندگی بیماران و تغییرات قابل توجهی در فرم صورت آنها ایجاد نماید و ساختار غیر عادی فک را بهبود بخشد یا آسیب‌های وارده به آن را اصلاح نماید.
جراحی فک کل بخش‌های صورت بیمار را جابجا می‌نماید و تغییر شکل می‌دهد.
استخوان فک توسط جراح برش می‌خورد و می‌توان بسته به نیازهای خاص هر بیمار آن را طبق برآورد رو به جلو یا عقب جابجا نمود. فک در جای جدید خود ثابت می‌شود و ظاهر و تقارن کاملا جدیدی به نیمه‌ی پایین صورت فرد خواهد بخشید.
گاهی اوقات برای انجام جراحی فک نیاز است از سایر بخش‌های بدن استخوان افزوده شود.
بسیاری از اوقات، طی جراحی چانه، نیاز است که از قسمت چانه، لگن، یا دنده استخوان برداشته شود و به استخوان‌های موجود پیرامون چانه پیوند زده شود و توسط سیم‌های موقت در جای خود نگه داشته شود تا استخوان جدید به استخوان‌های موجود جوش بخورند. این فرایند می‌تواند تغییر شگرفی در پهنا و بلندی چانه‌ی فرد ایجاد نماید، به عمق و استحکام هر دو از سمت جلو و نیمرخ بیافزاید و به صورت تقارن بیشتر و ظاهر متناسب‌تری ببخشد.
انجام جراحی فک برای اصلاح اور بایت معمولا برای اصلاح “لبخند لثه‌ای” انجام می‌شود.
براى اصلاح زياد ديده شدن لثه در هنگام لبخند، طی جراحی اصلاحی، فک رو به بالا وعقب جابجا می‌شود و تغییر قابل توجهی در ظاهر چانه و صورت ایجاد می‌شود، و به آن ظاهر قوی‌تر و برجسته‌تری می‌بخشد.
در جراحی فک برای اصلاح اوربایت تلاش می‌شود تا مشکلاتی از قبیل ظاهر بینی که به صورت نا متناسب بزرگ است برطرف شوند.
این نوع جراحی، با جابجایی ساختار پشتیبانی چهره رو به جلو، به طور کلی موجب بهبود استحکام اجزاء صورت می‌شود. فک، مبنای ساختار سایر اجزاء چهره است و تغییر این مبنا متعاقبا تاثیراتی روی بخش‌های پیرامون آن خواهد داشت.
بسته به میزان جابجایی فک رو به جلو یا عقب، ممکن است تغییرات در ویژگی‌های چهره جزئی یا بسیار زیاد باشند- تا جایی که موجب تغییر کامل ظاهر فرد شوند. شکل، برجستگی و محل قرار گیری چانه، بینی، دهان، فک بالا یا پایین می‌توانند بر اساس نیازهای پزشکی یا زیبایی بیمار تغییر کنند و اصولا همه‌ی اینها با هدف بهبود خطوط، ابعاد و محل قرار گیری اجزاء مختلف چهره صورت می‌گیرند.
آیا بدون جراحی می‌توان فک پایین را رو به جلو جابجا نمود؟
این امکان وجود دارد که بدون هیچ دستکاری یا انجام جراحی، با استفاده از ابزارهای خاصی، فک را رو به جلو جابجا نمود، با این حال، این میزان جابجایی تا حد زیادی به دلایل عقب بودن فک بستگی دارد. در صورتی که این جابجایی صرفا به دلیل زیبایی انجام می‌شود، بهترین گزینه جراحی است. اما اگر این جابجایی به دلایل دیگر از قبیل ایجاد سردرد یا دشواری در جویدن صورت می‌گیرد، درمان ارتودنسی توسط یکی از متخصصين ارتودنسى زبردست کمک کننده خواهد بود. درمان غیر جراحی زمان بیشتری نیاز خواهد داشت تا به نتیجه برسد.
در درمان ارتودنسی “تجهیزاتی” در دسترس هستند که می‌توانند محل قرارگیری فک پایین را بهبود بخشند. این ابزارها می‌توانند “متحرک” یا “ثابت” باشند. اصولا ابزارهای متحرک در حین رشد کودک و ابزارهای ثابت در دوران رشد و نیز در بیماران بزرگسال مورد استفاده قرار می‌گیرند. هربست، فورسوز و بایونیتور از جمله تجهیزاتی هستند که در درمان ناهنجاری‌های کلاس 2 مورد استفاده قرار می‌گیرند.
امروزه درمان‌های جایگزین دیگری نیز وجود دارند که می‌توان آنها را برای بیمارانی استفاده نمود که تمایلی به انجام جراحی ندارند. این نوع درمان‌ها عبارتند از مینی اسکروها، تغییر تکیه‌گاه پالاتال (MPAP) و دیگر درمان‌ها که بسیار جذاب هستند، اما مکانیزم آنها جدید است که تحت مطالعه قرار دارد.
در صورت توقف فرایند رشد بیمار، هیچ امیدی به جابجایی فک با استفاده از روش غیر جراحی نیست. برای کودکان و نوجوانان در سنین پایین که هنوز در سن رشد هستند می‌توان با استفاده از ابزارهای ارتودنسی که توسط ارتودنتیست برای آنها کار گذاشته می‌شود، رشد استخوان فک آنها را هدایت نمود. اما در بزرگسالان، این کار بدون جراحی امکان پذیر نخواهد بود. در این جراحی، برای جابجایی استخوان فک یا چانه رو به جلو، تنها راه برش استخوان و جابجایی آن به محل جدید است که پس از آن پلیت‌ها و پیچ‌های ثابت کننده کار گذاشته می‌شوند. این جراحی با همکاری ارتودنتیست و جراح دهان و دندان و فک انجام خواهد شد.
آیا انجام جراحی فک ارزش دارد؟
در صورتی که سن بیمار از نوجوانی و جوانی گذشته باشد، ممکن است پس از جراحی اندکی بی حسی در چانه باقی بماند و اعصاب بیمار مانند بیماران جوان با سرعت بهبود نیابند. ممکن است بی حسی در لب پایین تا زیر چانه و درون قوس دندانی پایین برای مدتی باقی بماند و ممکن است نیاز باشد برای نوشیدن مایعات از نی استفاده شود.
این جراحی تاثیری روی اختلالات مزمن فکی گیجگاهی نخواهد داشت و حدود نیمی از بیماران شاهد بهبود نسبی خواهند بود در حالی که در موارد نادرى ممکن است مشکل آنها وخیم‌تر شود. دردی که پس از انجام جراحی وجود دارد، نسبتا ناراحت کننده خواهد بود اما با استفاده از داروهای مسکن قابل کنترل خواهد بود.
با وجود همه‌ی این مشکلات به خود بیمار بستگی دارد که تصمیم بگیرد تحت جراحی قرار گیرد یا خیر. گاهی اوقات فواید انجام جراحی و تغییرات مثبت در ظاهر سایر بیماران باعث می‌شود که بیمار ترجیح دهد تحت جراحی قرار گیرد.