درد در درمان ارتودنسی

آیا درمان ارتودنسی درد دارد؟

يكى از مهمترين سوالاتى كه در مورد درمان ارتودنسى از متخصص ارتودنسى پرسيده مى شود،ميزان درد ارتودنسي است.درد ارتودنسی،عنوان منفی ترین جنبه ی درمان ارتودنسی را به خود اختصاص داده و یک نگرانی جدی برای بیماران، والدین و کادر درمانی است. تحقیقاتی که در سال های 1974,1985,1991 صورت گرفته ، از درد به عنوان عامل اصلی بازدارنده برای آغاز فرآیند درمان و همچنین توقف پروسه درمانی یاد میکنند.

تحقیق دیگری که به تازگی انجام گرفته نیز همین نتایج را تایید میکند. در این تحقیق نیز از درد ارتودنتیک به عنوان اصلی ترین عامل بیزاری طی فرآیند درمان یاد شده است.طبق تحقیقات 8% از افراد به علت درد ارتودنتیک پروسه درمانی خود را نیمه کاره رها میکنند. درمانهای ارتودنسی ثابت درد بیشتری نسبت به روش های درمانی متحرک نظیر پلاک ها ایجاد میکنندکه این درد ممکن است با احساس فشار بر روی دندانها, درد دندان و نظایر آن احساس شود.

علت ایجاد درد در طی درمان ارتودنسی

در کنار روشهای درمانی مختلف، موضوعی که کمتر به آن توجه میشود علت ایجاد این درد است. تحقیقات نشان می دهند که ابزارهای درمانی ارتودنتیک، به مدت 4 روز باعث کاهش تحریک پذیری و کاهش آستانه درد در پایانه های عصبی موجود در PDL(بافت دور دندانی) میشوند.طی همین مدت فشار ناشی از ابزارهای ارتودنتیک ،موجب ایجاد تورم و اِدم شده و همین امر موجب ایجاد درد میشود. منشا این درد،آزاد شدن  ترکیباتی نظیرپروستوگلاندین ها (PGEs) ، هیستامین, برادی کینین, سروتونین و ماده p از PDL می باشد.

يكى از مهمترين مسائلى كه در مورد آن حساسيت وجود دارد،ميزان وشدت درد ارتودنسى است.در اين رابطه بايستى عنوان شود كه ميزان درد يك مسئله درونى وابسته به فرد مى باشد و از فردى به فرد ديگر متفاوت است و به نوعى شايد بتوان گفت كه اين موضوع يك مسئله درونى است و به خصوصيات فرد بستگى دارد.در يك فردى،ميزان درد ناچيز است و حتى شايد اصلا” حس نمى شود؛در فردى ديگر ميزان و شدت درد زياد است و حتى تا يك هفته نيز طول مى كشد. ابزارهای درمانی ارتودنسی میتوانند موجب آزردگی و ایجاد درد شوند به ویژه separatorها(جدا کننده های دندانها) و archwireها (سیم های ارتودنسی).

یکی از ابزارهای موجب درد در ارتودنسی،کاربرد separator ها برای ایجاد فاصله بین دندانها جهت قرار دادن بندها(حلقه های دور دندانهای انتهایی) می باشد که طی آن انواع  فلزی یاپلاستیکی از این وسیله بین دندانها قرار می گیرند.

در بررسی این موضوع ؛ بر اساس دو ارزیابی کلینیکی صورت گرفته،درد ۴ ساعت بعد از قرار دادن separatorها آغاز شده و در طی ۲۴ ساعت بعدی افزایش می یابد و پس از گذشت 7 روز به وضعیت قبلی بازمی گردد.تحقیقی انجام شده در سال 2004 ، به ارزیابی میزان درد گزارش شده در هنگام استفاده ازاین دو نوع متفاوت از separatorها(پلاستیکی و فلزی) پرداخت اما تفاوت فاحشی در نتایج گزارش شده وجود نداشت. فارغ از نوع separator استفاده شده ،شدیدترین درد در روز دوم گزارش شده و درد تا روز پنجم به طور کامل فروکش می کند.

درد بستن سیم ارتودنسی

در مورد archwireها، نیز وضعیت تقریبا همینگونه است بر اساس تحقیقات صورت گرفته در بسیاری از بیماران 4 ساعت بعد از قرارگیری archwireها درد آغاز شده, در طی 24 ساعت بعدی به اوج خود میرسد, برای حدود 2-3 روز به طول می انجامد و پس از 5-6 روز از شدت آن کاسته میشود.شدت و مدت زمان درد در انواع مختلف archwireها تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.بر اساس تحقیقات و همچنین گزارشات ثبت شده توسط بیماران ،میزان این درد در دندانهای قدامی بیش تر از دندانهای خلفی میباشد.این امر به علت تفاوت در سطح مقطع ریشه دندانهای قدامی,درگیری بیش تر آنها حین درمان و استفاده بیش تر از آنها طی گاز زدن مواد غذایی است.بر اساس آمار 11 ساعت پس از اعمال نیرو توسط archwireها درد حس شده در دندانهای پایین نسبت به دندانهای بالایی بیش تر بوده است.

شرایط مذکور میتواند بر عادات غذایی و فعالیت های روزانه بیمار تاثیر بگذارد به طوری که بسیاری از بیماران خود به خود از جویدن و گاززدن غذاهای سفت و سخت پرهیز میکنند. در مورد درد ارتودنسى بايستى يك مطلب را نيز اضافه كرد و آنهم اين است كه درد درمان ارتودنسى مسئله و يا مانع بزرگى در درمان ارتودنسى نيست چرا كه حتى اگر هم شدت اين درد زياد باشد،قابل كنترل با مسكن ها مى باشد و معمولا” بيشترين ميزان آن در همان جلسه اول ارتودنسى است و در جلسات بعدى ميزان آن به شدت كاهش مى يابد.