دندان نیش نهفته
ارتودنسی دندان نیش
ارتودنسی به علم مرتب کردن دندانها اختصاص دارد و در این پروسه دندانهای قوس فکی منظم شده و در یک الگوی مرتب قرار می گیرند. دندان نیش را شاید بتوان مهمترین دندان فک و همچنین پراهمیت ترین دندان از نظر ارتودنسی دانست.این دندان در کنج قوس فکی قرار گرفته و نقش مهمی در ایجاد یک لبخند زیبا دارد.از نظر فانکشنال نیز باید تاکید کرد که این دندان آخرین دندانی است که از دست می رود و ازینرو حفظ این دندان نقش مهمی در سلامت دهان دارد.
نامرتب بودن دندان نیش موردی است که بسیار پیش می آید چراکه این دندان آخرین دندانی است که رویش پیدا می کند و اگر جایی برای رویش آن وجود نداشته باشد(فضای فک کم باشد)این دندان است که بیرون زده رویش خواهد یافت.یکی از چالش برانگیزترین و مهمترین مسائل ارتودنسی، نهفتگی دندان های کانین (نیش) می باشد. تشخیص و طرح درمان صحیح، هدایت مناسب دندانها به قوس دندانی و مهارت متخصص ارتودنسی از جمله پیش نیازهای دستیابی به نتیجه ایده آل می باشند.
اهمیت دندان های کانین (دندان نیش)
این دندان ها از جهات مختلف، حایز اهمیت فراوان هستند. یکی از این موارد نقش فانکشنال ویژه آنهاست .این دندانها موجب هدایت حرکت مندیبل (فک پایین) میشوند و به این ترتیب از تماس سایر دندانها در حالت اکلوژن جلوگیری میکنند. در تصاویر زیر نقش آنها را می توانید ملاحظه کنید. اگر این دندانها در قوس دندانی به صورت غیر درست قرار بگیرند، دندانهای دیگر مجبور به ایفای نقش آنها میشوند که این امر در طولانی مدت میتواند باعث سایش آنها و مشکلات مفصلی شود.
دندانهای کانین از جمله مستحکم ترین دندانهای موجود در حفره دهان هستند و با ریشه خود( که بلندترین ریشه در میان دندانهاست) قادر به تحمل نیروهای سنگین می باشند. نقش دندانهای نیش در زیبایی نیز بسیار حایز اهمیت است. این دندانها با شکل ویژه خود- که شبیه به هیچکدام ازدندانهای انسیزور و مولرنیست- در گوشه دهان قرار گرفته و حد فاصل دندانهای قدامی و خلفی می باشند.
دندان نیش نهفته
بر اساس تحقیقات صورت گرفته ،شیوع دندانهای نیش نهفته 1.6% بوده و شیوع آن در زنان (1.17%) دو برابر مردان عنوان شده است (0.51%) . 8درصد از این موارد به صورت نهفتگی دو طرفه بوده اند. از جمله شایعترین دلایل نهفتگی این دندانها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تناسب سایز فک و دندانها
- باقی ماندن طولانی مدت یا از دست رفتن زود هنگام دندانهای کانین شیری
- موقعیت غیر طبیعی ریشه دندانها
- شکاف کام
- انکیلوز دندانها
در صورتی که دندانهای کانین به صورت نهفته باقی بمانند میتوانند موجب تحلیل ریشه دندانهای مجاور و ایجاد ضایعات سیستیک در اطراف فولیکول دندانی بشوند که در تصاویر زیر این فرایند را ملاحظه میکنید.
در تصویر فوق نیز تحلیل ریشه دندانهای مجاور را توسط دندان نیش نهفته میبینید که امری رایج در دندانهای نهفته است.
معاینه زود هنگام برای بررسی احتمال نهفتگی این دندانها ،با تهیه تصاویر پانورامیک در 10 سالگی صورت می گیرد؛ که خود اهمیت دیگر مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی را نشان میدهد. در این سن،عدم لمس این دندانها در وستیبول باکال میتواند نشانه ای از نهفتگی آنها در آینده باشد که در این صورت با انجام مداخلات به موقع میتوان از وقوع آن پیشگیری کرد.
تحقیقات صورت گرفته نشان میدهند در صورتی که مشکل ناشی از کمبود فضا باشد، کشیدن دندانهای کانین شیری میتواند از نهفتگی دندانهای کانین دایمی جلوگیری کند و در صورتی که مشکل ناشی از تنگی فک بالا باشد میتوان نسبت به expansion آن اقدام نمود.
در تصویر فوق به علت کمبود فضای کافی دندانهای پرمولار مانع رویش دندانهای کانین شده اند.
متاسفانه بسیاری از بیماران در سنی مراجعه می کنند که دندانهای دایمی به طور کامل روییده اند و متاسفانه در این سنین گزینه های درمانی نسبت به سنین پایین تر(که بیمار هنوز در حال رویش است) بسیار محدودتر می باشد.
در صورتی که تشخیص بر این باشد که باید این دندانها را وارد قوس نمود، دندانهای کانین شیری کشیده میشوند و در یک دوره 6 ماهه ،دندان نهفته تحت نظر قرار میگیرد که آیا خود قادر به رویش میباشد یا خیر. در غیر اینصورت میتوان با استفاده از نیروی ارتودنسی ،دندانها را به داخل قوس دندانی هدایت نمود.
در تصاویر بالا مراحل expose و هدایت دندانهای نیش نهفته به داخل قوس فکی توسط نیروهای ارتودنسی را ملاحظه می نمایید. در هنگام حرکت دندانها به سمت موقعیت صحیح ،احتمال تحلیل ریشه دندانهای مجاور و همچنین انکیلوز خود آنها وجود دارد.
در تصاویر زیر بیماری 19 ساله را می بینید که تصاویر رادیوگرافی، نهفتگی دو طرفه دندان کانین را نشان داده اند. با توجه به موقعیت آنها و تشخیص متخصص ارتودنسی، امکان هدایت آنها به داخل قوس دندانی وجود داشته است.
نخست بیمار تحت درمان ارتودنسی قرار گرفت و برای اکسپوژر دندانهای کانین به جراح فک و صورت ارجاع داده شد.
در ادامه برای جلگیری از تحلیل ریشه دندانهای مجاور، ballista appliance مورد استفاده قرار گرفت.
در طول یک سال بعد، رویش دندانهای نهفته به تدریج کامل گردیده و پس از آن دندانها به داخل قوس فکی هدایت شدند.
ایمپلنت یا ارتودنسی دندان نیش نهفته؟
بسیاری از مشکلاتی که برای افراد بزرگسال پیش می آید ناشی از عدم آگاهی آنها از وجود دندان نیش نهفته می باشد.خیلی اوقات پیش می آید که افراد برای ترمیم دندان خود مراجعه می کنند و تازه متوجه می شوند که دندان موجود دندان شیری است و دارای دندان نهفته می باشند.مشکل اینجاست که این دندان شیری باقیمانده نیز معمولا” عمر مناسبی ندارد و بزودی از دست خواهد رفت و به همین دلیل بایستی برای جایگزینی آن فکری اندیشیده شود.
در مواردی که فرد هیچگونه مشکل ارتودنسی ندارد و موقعیت نامناسب دندان نیش نهفته شانس زیادی برای پایین آمدن آن نگذاشته ایت،شاید یک راه حل عملی حدف دندان نهفته و ایمپلنت کردن ناحیه مورد نظر باشد.البته در این موارد حتما” بایستی با جراح مشاوره شود چرا که در مواردی،بعد از کشیدن دندان نیش نهفته،استخوان ناحیه مورد نظر دیگر مناسب ایمپلنت گذاری نخواهد بود.