زایلیتول و مزایای آن
در این نوشته می خوانید:
زایلیتول نوعی الکل است که به طور طبیعی در اکثر گیاهان، از جمله بسیاری از میوه ها و سبزیجات وجود دارد. برای تهیه دارو، این ماده از چوب توس استخراج می شود.
زایلیتول به صورت گسترده به عنوان جایگزین قند و در آدامس های “فاقد قند”، قرص های خوشبو کننده دهان، و برخی آبنبات ها استفاده می شود. با این حال، سوربیتول پر استفاده ترین شیرین کننده در آدامس های فاقد قند است زیرا کم هزینه تر از زایلیتول است و ساخت آن در محصولات اقتصادی راحت تر است.
افراد از زایلیتول به منظور پیشگیری از پوسیدگی های دندان استفاده می کنند. بعلاوه، از آن برای پیشگیری از پلاک های دندانی و نیز عفونت گوش (اوتیت مدیا)، و نیز برای بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می شود، اما هیچ شواهد علمی برای حمایت از این کاربردها وجود ندارد.
افرادی که سگ دارند باید بدانند که زایلیتول می تواند برای سگ ها سمی باشد، حتی وقتی مقادیر نسبتاً اندکی از آبنبات را بخورند. اگر سگ شما محصولی حاوی زایلیتول را خورد، مهم است هر چه سریع تر حیوان خانگی خود را نزد دامپزشک ببرید.
زایلیتول چگونه عمل می کند؟
زایلیتول مزه شیرینی دارد، اما بر خلاف شکر، داخل دهان به اسیدی تولید نمی شود که موجب پوسیدگی دندان ها می شود. این امر باعث می شود از تعداد باکتری های داخل بزاق که موجب پوسیدگی دندان می شوند کاسته شود، بعلاوه بر علیه برخی باکتری هایی عمل می کند که موجب بروز عفونت های گوش می شوند.
کاربردها و تأثیرات زایلیتول
به احتمال زیاد زایلیتول برای موارد زیر مفید است:
- پوسیدگی دندان ها: محصولات حاوی زایلیتول، از جمله خوراکی ها، آدامس ها، آبنبات ها، و خمیر دندان ها، خطر بروز پوسیدگی های دندانی را در افراد بزرگسال و کودکان 5 ساله و بالاتر کاهش می دهد. به نظر می رسد برای پیشگیری از پوسیدگی های دندانی محصولات حاوی زایلیتول بهتر از محصولات حاوی سوربیتول باشند. اما این محصولات باید حداقل یک تا 20 گرم زایلیتول در روز داشته باشند. برخی مارک های آدامس ها تنها مقدار بسیار اندک زایلیتول دارند. این مقادیر برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها بسیار اندک هستند. بعلاوه، هنوز مشخص نیست آیا زایلیتول به پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان کمتر از 5 سال هم کمک می کند.
احتمالاً زایلیتول برای موارد زیر مؤثر است:
- عفونت گوش: به نظر می رسد زایلیتول تعداد عفونت های گوش که کودکان پیش از مدرسه دچار آن می شوند و نیز نیاز به مصرف آنتی بیوتیک را به میزان چشمگیری کاهش دهد، به شرطی که با دوز مناسب و پس از وعده های غذایی برای آنها استفاده شود. با این حال، استفاده از زایلیتول وقتی علائم یک عفونت تنفسی حاد بروز پیدا کرده باشند، به نظر می رسد نتواند در پیشگیری از عفونت های گوش مؤثر باشد.
شواهد کافی برای مؤثر بودن در موارد زیر وجود ندارد:
- فیبروز کیستیک: تحقیقات اولیه نشان می دهند که استنشاق زایلیتول از طریق نبولایزر باعث بهبود عملکرد ریه ها در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک نمی شود.
- پلاک های دندانی: محلول حاوی زایلیتول باعث کاهش پلاک در کودکان نمی شود. با این حال، مشخص نیست که سایر محصولات زایلیتول ممکن است مؤثرتر باشند.
- پیوند سلول های بنیادی: تحقیقات اولیه حاکی از این هستند که تمیز کردن دندان ها و لثه با دستمال مرطوب حاوی زایلیتول ممکن است از بروز عفونت های خون در کودکان و افراد جوانی که پپیوند سلول های بنیادی انجم می دهند یشگیری کند.
- جراحی بینی: تحقیقات اولیه نشان می دهند که استفاده از یک بطری فشرده پر شده با ترکیب آب و زایلیتول برای شستشوی بینی باعث کاهی درد و انسداد بینی پس از جراحی بینی می شود.
- تورم (التهاب) حفره بینی و سینوس: برخی افراد از یک بطری فشرده یا تجهیزات مخصوص برای شستشوی سینوس های خود استفاده می کنند. معمولاً در این بطری ها از نمک در آب (محلول سالین) استفاده می شود. به نظر می رسد جایگزینی زایلیتول با محلول سالین برای کاهش علائمی مانند گرفتگی بینی، بهتر از خود محلول سالین باشد.
- پیشگیری از خشکی دهان
- به عنوان جایگزین قند برای افراد مبتلا به دیابت
- شرایط دیگر
شواهد بیشتری نیاز است تا بتوان اثرگذاری زایلیتول برای این کاربردها را رده بندی کرد.
عوارض جانبی زایلیتول
زایلیتول وقتی از راه دهان مصرف می شود: در مقادیری که در غذاهای وجود دارد، به احتمال زیاد ایمن و بی خطر است. بعلاوه احتمالاً وقتی به عنوان دارو برای اکثر افراد بزرگسال در مقادیر تا حدوداً 50 گرم در روز استفاده می شود بی خطر است. با این حال، دریافت دوزهای بالاتر از راه دهان احتمالاً بی خطر نیست. نگرانی هایی وجود دارد که دوزهای خیلی بالای آن برای دوره های طولانی مدت (بیشتر از سه سال) موجب بروز تومور شود. زایلیتول می تواند موجب بروز اسهال و گازهای روده ای شود.
زایلیتول وقتی از روی پوست استفاده می شود: احتمالاً وقتی به میزان مناسب روی پوست استفاده شود بی خطر است.
زایلیتول وقتی به صورت محلول شستشوی بینی استفاده می شود: وقتی داخل آب برای باز کردن سینوس استفاده می شود احتمالاً بی خطر است.
زایلیتول وقتی استنشاق می شود: وقتی با استفاده از نبولایزر و طبق دستور العمل یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی استفاده شود، احتمالاً بی خطر است.
احتیاط ها و هشدارهای ویژه برای استفاده از زایلیتول
بارداری و شیردهی: هنوز اطلاعات قابل اعتماد کافی وجود ندارد که بدانیم آیا زایلیتول برای استفاده به عنوان دارو در دوران بارداری و شیردهی بی خطر است. بهتر است جانب احتیاط را حفظ کنید و به مقادیر موجود در غذاها کفایت کنید.
کودکان: زایلیتول احتمالاً زمانی که به صورت خوراکی به عنوان دارو در مقادیر کمتر از 20 گرم در روز استفاده می شود برای کودکان بی خطر است.
در حال حاضر هیچ اطلاعاتی مبنی بر تداخل دارویی زایلیتول با هیچ دارویی وجود ندارد.
دوزهای بی خطر زایلیتول
افراد بزرگسال
استفاده از راه دهان
- برای پوسیدگی های دندانی: دامنه وسیعی از دوزها برای کودکان 5 ساله و بالاتر استفاده شده اند. عموماً، آبنبات ها یا آدامس ها سه تا پنج مرتبه در طول روز استفاده شوند. به طور کلی، دوزها از 1 تا 20 گرم در طول روز هستند. توصیه می شود که آدامس های حاوی زایلیتول پس از هر وعده فذایی به مدت 20 دقیقه جویدن شوند. مکیدن آبنبات های حاوی 5 تا 8 گرم زایلیتول نیز مفید به نظر می رسد.
- برای عفونت گوش (اوتیت مدیا): دوزهای روزانه کلی 4/8 گرم تا 10 گرم در آدامس ها، قرص های زیر زبانی، یا شربت ها تقسیم شده در 5 دوز پس از وعده های غذایی.
