دندان اضافه و مشکلات ناشی از آن

افراد بزرگسال معمولاً 32 دندان دائمی دارند، در حالی که کودکان 20 دندان شیری دارند. گرچه رشد دندان های اضافی داخل دهان نادر است- وضعیتی که تحت عنوان هایپردونشیا شناخته می شود- اما امکان رشد آنها وجود دارد، خود این دندان های زیادی را دندان های اضافی می نامند. این دندان ها که در 15/0 درصد از افراد جمعیت می رویند، می توانند در هر کسی ظاهر شوند، اما اغلب در افرادی می رویند که به سندرم گاردنر (یک اختلال ژنتیکی نادر)، و سندرم داون مبتلا هستند یا در افراد متولد شده با شکاف لب. دندان های اضافی در مردان بزرگسال دو برابر بیشتر از زنان بزرگسال ظاهر می شوند.

انواع دندان های اضافی

دندان های اضافی می توانند در هر جایی از دهان ظاهر شوند و اغلب در بین دندان های دائمی یافت می شوند. آنها می توانند در بین دندان های شیری رشد کنند، اما تشخیص آنها اغلب سخت تر است، زیرا غالباً به طور طبیعی می رویند، و شکلی شبیه به دندان های دیگر دارند و در راستای درستی قرار دارند. یک معاینه بالینی توسط دندانپزشک یا اشعه ایکس معمولاً منجر به تشخیص صحیح می شود.

دندان های اضافی معمولاً به صورت یک دندان تکی ظاهر می شوند، اما گاهی اوقات چندین دندان وجود دارند که به طور جداگانه یا به صورت دسته ای ظاهر می شوند. در موارد نادر، ممکن است 30 دندان اضافی وجود داشته باشند.

انواع مختلفی از دندان های اضافی وجود دارند. آنها عبارتند از:

• دندان های مخروطی شکل: آنها شایع ترین نوع دندان های اضافی هستند و در بین دندان های دائمی می رویند. آنها ریشه طبیعی دارند و در نزدیکی دندان های پیشین مرکزی جلوی دهان ظاهر می شوند، و به طور بالقوه باعث جابجا شدن آنها می شوند.
• دندان های استوانه ای شکل: آنها بشکه ای شکل هستند و در لثه ها نهفته باقی می مانند. آنها ریشه های غیر طبیعی دارند و به ندرت بیرون می آیند. آنها روی سقف دهان و نزدیک دندان های پیشین مرکزی واقع شده اند و می توانند رویش آن دندان ها را به تأخیر بیندازند.
• دندان های مکمل: آنها شایع ترین نوع دندان های اضافی در بین دندان های شیری هستند، که معمولاً نزدیک دندان های پیشین جانبی ظاهر می شوند. آنها معمولاً می رویند.
• دندان های به شکل دندان های مولار: این شکل دندان ها ریشه کامل دارند و شبیه دندان های پرمولر هستند. آنها تمایل دارند در کنار دندان های مولر ظاهر شوند.

علل رویش دندان های اضافی و عوامل خطر بیشتر شدن احتمال رویش آنها

علل رویش دندان های اضافی نامشخص هستند، گرچه عواملی که ممکن است در ظاهر آنها نقش داشته باشند عبارتند از ژنتیک، فعالیت بیش از حد لامینای دندان (سلول هایی که رویش دندان ها را آغاز می کنند)، فرآیندهای بیماری، و آتاویسم (ظهور مجدد صفتی که دیگر به دلیل تکامل شایع نیست). عوامل محیطی که ممکن است باعث هایپردنشیا شوند هنوز شناخته نشده اند.

شرایط همراه با دندان های اضافی عبارتند از:

• شکاف کام و لب Cleft lip and palate: در کمی بیشتر از 22 درصد از بیمارانی که شکاف لب و کام دارند، دندان های اضافی می رویند.
• دیسپلازی کلیدوکرانیال Cleidocranial dysplasia: این وضعیت روی رشد استخوان ها و دندان ها تأثیر می گذارد. خطر ایجاد دندان های اضافی در بیماران مبتلا به دیسپلازی کلیدوکرانیال در ناحیه دندان های مرکزی پیشین فک بالا 22 درصد و در ناحیه دندان های مولر  5 درصد است.
• سندرم داون Down syndrome: این یک اختلال ژنتیکی است که به عنوان تریزومی 21 نیز شناخته می شود.
• سندرم اهلرز- دانلوس Ehler-Danlos syndrome: مجموعه ای از اختلالات بافت همبند ارثی است.
• سندرم گاردنر Gardner syndrome: مشخصه اصلی این سندرم ژنتیکی تشکیل پولیپ های روده بزرگ است و خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهد.

عوارض رویش دندان های اضافی

دندان های اضافی می توانند باعث بروز انواع مشکلات دندانی شوند که با عملکرد طبیعی و سلامت دهان و دندان ها تداخل ایجاد کرده و باعث ایجاد مشکلات زیبایی می شوند. برخی از مشکلات دندانی ناشی از هیپردنشیا عبارتند از:

• نهفتگی دندان، حالتی که در آن دندان های اضافی با رویش طبیعی دندان های دائمی تداخل ایجاد می کنند.
• فشردگی و نامرتبی، جابجایی و ناهمراستایی دندان های دائمی طبیعی
• مشکلات جویدن صحیح
• جوش خوردن با دندان های دائمی
• بسته شدن زود هنگام فاصله های بین دندانی
• تشکیل کیست یا تومورهای دهان
• رویش دندان ها داخل حفره بینی
• بروز مشکل در پیوند استخوان ضروری برای کاشت ایمپلنت های دندانی

چه درمان هایی برای دندان های اضافی وجود دارند؟

شناسایی و درمان هر چه سریع تر دندان های اضافی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دندانپزشک شما می تواند دندان های اضافی را تشخیص داده و درمان را برای آنها پیشنهاد دهد. این ممکن است شامل کشیدن آنها باشد که معمولاً تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. در برخی موارد ممکن است لازم باشد دندان های اضافی برش داده شوند و سپس به صورت تکه تکه کشیده شوند.

شما و دندانپزشک شما باید در مورد خطرات و مزایای کشیدن دندان های اضافی صحبت کنید، زیرا این فرایند ممکن است احتمال قطع شدن یک عصب یا رگ خونی در دهان را افزایش دهد.

در کودکان، توصیه می شود که دندان های اضافی خیلی زود و زمانی که نخستین دندان های دائمی می رویند مورد رسیدگی قرار بگیرند تا بتوان از بروز مشکلات احتمالی در آینده که ممکن است ایجاد کنند، جلوگیری شود. اغلب در این موارد لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه شود.

دندان های اضافی که با دندان های دائمی جوش خورده اند، برای درمان پالپ دندان و همچنین بافت اطراف آن به درمان اندودانتیک (که تحت عنوان درمان ریشه نیز شناخته می شود) نیاز دارند.