چانه بند (Chin cup) در درمان ارتودنسی
در درمانهای ارتودنسی درمان مال اکلوژن کلاس III جزو سخت ترین موارد درمان درنظر گرفته میشود .این مشکلات می توانند ناشی از عقب بودن فک بالا (maxillary retrusion) یا جلو بودن بیش از حد فک پایین (mandibular prognathism) و یا ترکیبی از هر دو باشند. درمان این نوع مال اکلوژن از آن جهت اهمیت دارد که علاوه بر آنکه موجب میشود رشد فک در مسیری صحیح صورت گیرد، جلوی وارد شدن نیروهای مخرب به دندانها را نیز میگیرد.
نوع مشکل موجود در پیش آگهی درمانی که انجام خواهد شد بسیار موثر است.در مواردی که فک بالا عقب رفته باشد،وضعیت قابل پیش بینی تری وجود دارد و درمان انجام شده احتمال موفقیت بالایی دارد.ولی در مواردی که فک پایین جلو باشد،بسته به میزان تاثیر ژنتیکی،فک پایین رشد خواهد کرد و مشکل اصلی اینجاست که نمی توان تعیین کرد تا کجا رشد خواهد کرد؛در نتیجه تاثیر درمان انجام شده قویا” به میزان رشد باقیمانده فک پایین مرتبط خواهد بود.
چندین نوع ابزار های مختلف برای درمان این مشکلات طراحی شده اند: ابزارهایی که فک بالا را رو به جلو حرکت میدهند و اپلاینس هایی که روی فک پایین به کار می روند. در این مقاله بیشتر روی اپلاینس های فک پایین و بخصوص شایعترین آنها یعنی چانه بند صحبت می کنیم. چانه بند مدتهاست که برای درمان جلو بودن فک پایین در بیمارانیکه هنوز در حال رشد هستند و به بلوغ نرسیده اند استفاده میشود و یک دستگاه خارج دهانی بوده که بر روی چانه بیمار نصب میشود.
اساس عملکرد چانه بندها وارد کردن نیرو به مفصل TMJ برای جلوگیری از رشد آن یا تغییر جهت رشدی آن است. اثرات این ابزار ها توسط متخصصین مختلف ارتودنسی مورد بررسی قرار گرفته است. تاثیر در کاهش رشد فک پایین و کاهش لایه prechondroblastic غضروف کندیلار، اثراتی از چانه بند ها هستند که طی مطالعات آزمایشگاهی به دست آمده اند. علاوه بر این مطالعاتی که بر روی انسانها انجام گرفته اند نیز اثرات اسکلتال و دندانی در چانه بند ها را تایید کرده اند اما شایع ترین یافته های این مطالعات تغییر درجهت رشد مندیبل (فک پایین) وچرخش clockwise (ساعتگرد) آن و ایجاد تمایل لینگوالی (lingual tipping) در دندانهای قدامی فک پایین بوده است.
به معنای اینکه اگر قرار باشد این وسیله روی میزان رشد فک پایین اثرگذار باشد بایستی نیرویی سنگین و 24 ساعته تا اتمام دوره رشدی به مفصل فک پایین وارد شود که در عمل نه تنها امکانپذیر نیست حتی می تواند مخرب نیز باشد. نیروی مطلوب نیرویی است که با کمترین مقدار بتواند آثار دندانی و اسکلتی مطلوب ایجاد نماید. عموما نیروهای سبک که در طولانی مدت اعمال میشوند آثار جانبی کمتری نسبت به نیروهای سنگین و کوتاه مدت دارند.
نتایج آخرین مطالعات انجام گرفته روی این وسیله به طور کلی در چهار مورد جمع بندی شده است:
- نتایج استفاده از چانه بند معمولا دلسرد کننده می باشد واغلب چرخش رو به پایین و عقب مندیبل ( فک پایین) و نه کاهش واقعی در رشد آن مشاهده می شود.
- کاری که چین کاپ انجام می دهد تغییر جهت رشدی مندیبل با چرخش چانه به پایین و عقب می باشد به طوری که برجستگی چانه کمتر به نظر بیاید اما این مسئله باعث افزایش ارتفاع صورت نیز می شود.
- این وسیله موقتا باعث توقف رشد می شود اما این حالت احتمالا با ادامه رشد مندیبل جبران می گردد.
- بنابراین بیشتر کودکان هم نژاد ما در نهایت نیاز به جراحی فک خواهند داشت و این وسیله کاربرد محدودی دارد.
از آنجا که بیشتر افراد با مشکل مال اکلوژن کلاس III زمینه ژنتیکی برای رشد زیاد فک پایین را در خانواده دارند ممکن است متخصص ارتودنسی بنا بر وضعیت بیمار و برای جلوگیری از افزایش ارتفاع قدامی صورت تشخیص دهد که لازم است فک بیمار پس از اتمام رشد با استفاده از جراحی فک پایین به عقب برده شود. در این بیماران عموما پیش از جراحی یک دوره درمان ارتودنسی صورت میگیرد و پس از انجام جراحی ادامه درمان از سر گرفته میشود.در واقع ۵۰ درصد مشکلات کلاس ۳ترکیبی از جلو بودن فک پایین و عقب بودن فک بالا و ۲۵درصد دیگر ناشی از جلو بودن فک پایین می باشد.در واقع فقط در ۲۵درصد موارد عقب بودن فک بالا وجود دارد و در ۷۵درصد موارد فک پایین درگیر است که اکثرا” به جراحی فک مبثی انجامد.