ارتودنسی شفاف
دستیابی به لبخندی زیبا توسط درمان ارتودنسی به چندین روش ممکن است. معمولترین روش، براکتهایی فلزی است که توسط سیمها به یکدیگر متصل شده اند و به این طریق موجب حرکت دندانها میشوند. البته این تنها انتخاب موجود نیست و به منظور تامین نیازهای زیبایی ،انواع سیستمهای شفاف ارتودنسی نیز وارد بازار شده اند.
ارتودنسی شفاف برای بزرگسالان
امروزه برای جلب نظر بزرگسالان و همچنین افرادی که ظاهر ناجذاب براکت های فلزی مانع ارتودنسی در آنها می شود، ارتودنسی شفاف (یا همان پلاک های شفاف) به بازار معرفی شده اند. الاینرهای شفاف به عنوان جایگزینی برای براکت های معمول در نظر گرفته میشوند و شامل مجموعه ای از چندین الاینر متحرک هستند که به آرامی موجب حرکت دندانها می شوند. هریک از این الاینرها که از پلاستیک شفاف ساخته می شود به طور کامل دندان را میپوشاند و بایستی به مدت 2 تا 4 هفته و روزانه 20 ساعت مورد استفاده قرار گیرد. اولین جفت از الاینرها ممکن است تفاوتی با وضعیت کنونی دندانهای بیمار نداشته باشند و صرفا برای تطابق بیمار با وضعیت جدید ساخته شوند. پس از آن نوبت به ست های بعدی الاینر میرسد که هر کدام به تدریج تفاوتهایی اندک با ست قبلی خواهند داشت. استفاده منظم و مداوم از هریک از این الاینرها در طی دوره مشخص شده، در نهایت موجب حرکت دندانها به موقعیت صحیح خود خواهد شد.
الاینرها بر اساس طرح درمان ارایه شده توسط متخصص ارتودنسی وبه صورت اختصاصی ساخته خواهند شد. مدت زمان درمان، بسته به وضعیت بیمار میتواند بین 6 ماه تا 2 سال متغیر باشد. زمانی که طرح درمان به صورت صحیح برنامه ریزی شده باشد الاینرهای شفاف قادر به منظم کردن دندانها, بستن فضای اندک میان آنها وهمچنین درمان به هم ریختگی های اندک خواهند بود. این سیستم در مقایسه با براکت های معمول ،درانجام حرکاتی نظیر بستن فضای دندانهای کشیده شده ، روتیشن (چرخش دندانها)، کاهش دیپ بایت و بعضی دیگر از حرکات پیچیده با محدودیت هایی رو به روست و از اینرو نمیتوان الاینرها را برای همه بیماران مورد استفاده قرار داد.
مراحل درمان ارتودنسی با الاینر شفاف
نخستین قدم معاینه کامل و تشخیص صحیح مشکل دندانها میباشد که توسط یک متخصص ارتودنسی صوت می گیرد .این معاینه شامل تهیه تصاویر اشعه ایکس از دندانهای فک و جمجمه و همچنین قالبگیری خواهد بود که در نهایت به تهیه مدلی از دندانها خواهد انجامید. در صورتی که وضعیت بایت (میزان همپوشانی دندانهای پایین توسط دندانهای بالا)مناسب باشد میتوان الاینرهای شفاف را به عنوان یکی از گزینه ها در نظر گرفت. با بایت مناسب نیروهای جونده به طور مساوی بر روی تمام دندانها پخش خواهند شد که موجب حفظ سلامتی ساختارهای پریودنتال لثه ها و استخوان فک خواهد شد اما در بایت نامناسب، توزیع نامساوی نیروها موجب سایش غیر یکنواخت دندانها و بی ثباتی موقعیت دندانها خواهد شد.
از اینرو در مشکلات شدید بایت نظیر اپن بایت و اور بایت ،مشکلات اسکلتی استخوان فکین و به هم ریختگی شدید و فاصله زیاد میان دندانها ،استفاده از براکت های معمول گزینه بهتری به شمار میروند چرا که در صورت نامناسب بودن فرایند درمان، مشکلات بایت میتوانند شدیدتر شوند.
شفاف و متحرک بودن این الاینر ها هنگام صحبت کردن و خندیدن موجب خشنودی بیماران خصوصا در آغاز فرایند درمان میشود؛ اما برای موثر بودن فرایند درمان، این الاینرها باید روزانه20 تا 22 ساعت مورد اسفاده قرار گیرند. از اینرو هرگونه کوتاهی در استفاده از آنها میتواند هفته ها پروسه درمان را به تعویق بیندازد.
مراقبت و نگهداری از الاینرهای شفاف
در هنگام استفاده از کلیر الاینرها مانند هر ابزار دیگری باید نکاتی را هم برای مراقبت و هم برای سالم و تمیز نگه داشتن آنها رعایت کرد:
نباید از خمیر دندان برای تمیز کردن الاینرها استفاده کرد.
این نکته را شاید بتوان اولین و مهمترین نکته در مورد نگهداری از الاینرها دانست؛ خمیردندان یک ماده تمیز کننده با خاصیت سایندگی است و ترکیباتی دارد که موجب ازبین رفتن پلاک ها و بیوفیلم روی دندانها میشود و از آنجا که دندانها از مینا تشکیل شده اند و مینا سخت ترین ماده در بدن انسان است میتواند در برابر این سایندگی مقاومت کند اما الاینرها عموما از پلاستیک ساخته شده اند که به مراتب نرم تر از مینا است و نمیتواند در برابر سایش خمیردندان مقاومت کند ؛از این رو خمیردندان خراشهایی کوچک بر روی آنها ایجاد میکند که میتوانند به محل تجمع پلاکها تبدیل شوند واز سوی دیگر خمیردندان موجب تغییر رنگ و بوی نامطبوع ابزار میشود.
برای شستشو از صابون به همراه آب ولرم یا سرد استفاده شود.
صابون هم به طور معمول در خانه ها وجود دارد و هم بسیار ملایم تر و بهتر از خمیردندان عمل میکند .مقداری از آن بر روی ابزار قرار داده شده و با یک مسواک نرم به آرامی روی آن کشیده می شود. پس از آن نیزبه خوبی با آب شست وشو داده می شود.
از جوشاندن یا ریختن آب جوش بر روی الاینرها خودداری شود.
آب جوش میتواند باکتریها را از بین ببرد اما در کنار باکتریها الاینر ها را نیز از بین خواهد برد چرا که گرما موجب تغییر شکل پلاستیک وسیله میشود. دلیل اینکه متخصص ارتودنسی پیش از تهیه الاینرها از دهان قالب تهیه میکند اطمینان حاصل کردن از فیت شدن کامل ابزار در دهان میباشد و اگر این فیت بودن از بین برود کارکرد وسیله و همچنین راحتی آن در دهان از بین خواهد رفت.در مورد کلیر الاینرها که میلیمتر به میلیمتر برای حرکت دندانها طراحی شده اند اندکی تغییر شکل میتواند موجب حرکت دندانها در مسیری ناخواسته شود.
ابزار ها بدون محافظ رها نشوند.
زمانی که ابزارها از دهان خارج میشوند یا بعد از تمیز کردن ،باید آنها را در جعبه های محافظ مخصوص خودشان قرار داد یا در محلولهایی که مخصوص تمیز کردن آنهاست غوطه ور کرد. این کار علاوه بر محافظت از ابزار ،آنها را در برابر صدمات خارجی محافظت کرده و از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور قرار میدهد. باید توجه کرد که این اپلاینس ها را باید در محلولهای مخصوص غوطه ور کرد و نه در دهان شویه ها؛ چرا که دهان شویه ها میتوانند موجب تغییر رنگ الاینرها شوند
مسواک و نخ دندان
بعد از خوردن غذا و قبل از استفاده مجدد از الاینرها ،باید دندانها مسواک زده شوند و نخ دندان کشیده شود؛ در غیر این صورت ذرات غذایی ممکن است بین دندان و الاینر گیر کنند و مشکلاتی را هم برای الاینر وهم برای دندانهاایجاد کنند. در نهایت باید گفت که چون طراحی وساخت الاینرهای شفاف با کامپیوتر و تکنیک های لابرتوری پیچیده صورت میگیرد و این تکنولوژی هنوز به طور کامل وارد ایران نشده ،تبلیغات زیاد در مورد این الاینرها و تحت عنوانهایی نظیر ارتودنسی با پلاکهای شفاف را باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار داد. درباره این تبلیغات و میزان صحت و سقم آنها به زودی به تفصیل صحبت خواهیم کرد.
ارتودنسی شفاف در ایران
مسئله ای که در مورد بکارگیری ارتودنسی شفاف در کشورمان وجود دارد این است که پس از نوسانات ارزی و همچنین بازگشت تحریم ها امکان بهره گیری از شرکت های معتبر ارائه دهنده ارتودنسی شفاف وجود ندارد و حتی اگر چنین ارتباطی برقرار هم شود، بسیار پرهزینه خواهد بود. در این شرایط و به ناچار متخصصین ارتودنسی کشورمان به کمپانی های آسیای شرقی روی می آورند که هنوز در این زمینه امتحان خود را پس نداده اند و این مشکل استفاده از ارتودنسی شفاف در شرایط فعلی کشورمان می باشد.