چگونگی استفاده از دستگاه هایرکس در ارتودنسی
امروزه در ارتودنسی بیشتر روی درمانهای پیشگیری ارتودنسی تاکید می شود تا درمان مشکلات ایجاد شده ارتودنسی. هدف این است که تا سن رشدی وجود دارد از آن کمک گرفته شود و در زمان موجود شرایطی ایجاد شود تا از رشد باقیمانده استفاده شود.در بین ابعاد موجود در صورت بعد عرضی اولین بعدی می باشد که رشد آن به اتمام می رسد و به همین جهت باید زودتر از ابعاد دیگر صورت مورد هدف درمان یا به عبارت بهتر پیشگیری ارتودنسی می باشد.
در قسمت قبل در مورد تنگی فک بالا و اثار مخرب آن بر سیستم دندانی، ظاهر فرد و ابزارهایی که میتوان از آنها برای درمان تنگی فک بهره گرفت صحبت کردیم. در این قسمت به مکانیسم گسترش عرض فک بالا و نحوه استفاده و فعال کردن دستگاه مذکور خواهیم پرداخت.
چگونه افزایش عرض کام امکانپذیر است؟
استخوان ماگزیلا(فک بالا) در بدن انسان به صورت جفت می باشد؛ به این معنا که در هر نیمه از بدن یکی از آنها وجود دارد. این دو نیمه توسط intermaxillary suture (شیار درز میانی) که در تصویر زیر با فلش قرمز نشان داده شده است به یکدیگر متصل میشوند. زمانیکه فرد هنوز در حال رویش می باشد، شیارها حالت غضروفی خود را حفظ میکنند که همین امر امکان جدا کردن آنها از یکدیگر را ممکن میکند. نیروی لازم برای جدا کردن دو نیمه فک بالا نیز توسط فعال کردن روزانه دستگاه فراهم میشود.
اما اگر فرد بالغ شده باشد ابتدا لازم است تا با جراحی، suture بین استخوانها باز شده و سپس با استفاده از دستگاه های مذکور، فرایند اکسپنشن صورت گیرد. پس تشخیص به موقع تنگی فک بالا توسط متخصص ارتودنسی میتواند در فرایند درمان آن نقش بسیار موثری داشته باشد.
توسط دستگاه هایرکس ( که قبلا”به آن اشاره کردیم) با افزایش عرض فک بالا، هماهنگی آن با فک پایین، عملکرد صحیح فکین دندانها و ایجاد لبخندی زیباتر حاصل می شود. در بعضی از بیماران ،افزایش عرض فک، با ایجاد فضای بیشتر نیاز به کشیدن دندانهای دایمی را مرتفع میکند.
کارکرد هایرکس به چه صورت است؟
تشخیص میزان باز کردن دستگاه بر عهده متخصص ارتودنسی می باشد اما در شایع ترین حالت، باز کردن پیچ موجود دردستگاه یکبار در هر روز انجام میشود که میزان آن معمولا بین 0.2mm تا 0.25mm می باشد.
در طول یک ماه اول، این دستگاه باید هر روز فعال شود تا در نهایت موجب افزایش عرض فک به میزان 6mm شود. در طی روزهای نخست ممکن است جویدن, بلعیدن و صحبت کردن اندکی دچار اختلال شده و در ناحیه بینی مقداری احساس آزردگی حس شود که با استفاده از مسکنهای معمول قابل کنترل میباشد.
14 تا 15 روز بعد از آغاز اکسپنشن ،فرد باید ویزیت شود تا متخصص ارتودنسی از صحت کارکرد دستگاه ونحوه فعال کردن آن توسط بیمار اطمینان حاصل کند وهمچنین تعداد روزهای باقی مانده را مشخص کند. 30 روز پس از آغاز فعالسازی،بررسی دیگر نیاز خواهد بود تا متخصص ارتباط فک بالا و پایین را در بعد عرضی مورد بررسی قرار دهد . پس از آن دیگر نیازی به فعال کردن دستگاه نخواهد بود. این دستگاه عموما به مدت 6-4 ماه داخل دهان باقی میماند که یک ماه از آن فاز فعال سازی و باقی آن فاز ریتنشن می باشد که طی آن sutureها و استخوانها با فرایند remodeling خود را با وضعیت جدید وفق میدهند
هایرکس چگونه فعال میشود؟
این کار نیاز به ابزار و آموزش ویژه ای دارد که توسط متخصص ارتودنسی به شما داده میشود و در تصاویر زیر آنرا میبینید.
- میله را داخل حفره ای که در تصویر مشخص شده فرو کنید
دستگاه هایرکس در ارتودنسی - زمانیکه میله به خوبی جا افتاد میتوانید دسته را برای آغاز روند فعال کردن فشار دهید
دستگاه هایرکس در ارتودنسی - دسته را به سمت عقب فشار دهید
دستگاه هایرکس در ارتودنسی - بعد از پایان فعال سازی به میزان 4/1، یک حفره جدید ایجاد میشود که در تصویر بعدی با فلش مشخص شده شده است.
دستگاه هایرکس در ارتودنسی - پس از آن میتوانید میله را از جای خود خارج کنید
هر موقع که دندانها مسواک زده میشوند، اکسپندر نیز باید تمیز شود و بعد از خوردن و استفاده از نوشیدنیهای شکر دار ،دهان باید با آب شست و شو داده شود .
جراحی باز کردن فک بالا
هنگامیکه فرصت رشدی به پایان رسیده باشد،دیگر با ارتودنسی تنها قادر به بازکردن فک بالا نخواهیم بود.در اینحالت نیز دستگاه هایرکس پس از طی مراحل لابراتواری،روی دندانها چسبانده می شود ولی بازکردن آن انجام نمی شود و فرد به جراح فک و صورت ارجاع می شود.جراح فک در اتاق عمل شیارهای فکی را باز می کند و دستگاه هایرکس را فعال می کند.پس از ترخیص بیمار از بیمارستان،ادامه بازکردن توسط متخصص ارتودنسی یا خود بیمار انجام می شود. پس از باز شدن فضای مناسب،در ادامه درمان ارتودنسی ثابت برای فرد چسبانده می شود.