اپن بايت (Open bite) در کودکان
اپن بایت شرایطی است که در آن تعدادی یا همه دندان های بالا و پایین به درستی با یکدیگر تماس پیدا نمی کنند بایت ایده آل به شکلی است که دندان های بالا مقدار اندکی روی دندان های فک پایین همپوشانی داشته باشند. در اپن بایت، دندان های فک بالا و پایین از یکدیگر فاصله دارند.
انواع اپن بایت
اپن بایت قدامی
اپن بایت به عنوان مال اکلوژنی تعریف می شود که با قرار گرفتن دندان های عقب روی یکدیگر، در قسمت جلوی قوس دندانی، بین دندان ها هیچ تماسی وجود ندارد. وقتی مال اکلوژن به قسمت عقب دهان نیز گسترش می یابد، اپن بایت مرکب یا ترکیبی نامیده می شود.
در میان مال اکلوژن هایی که بیشتر در معاینات بالینی یافته می شوند، اپن بایت یکی از شایع ترین آنها است و درمان آن بسیار دشوار است. وقتی علت بروز اپن بایت به عوامل متعدد بسیاری مربوط باشد، این مشکل می تواند منجر به بروز تغییرات در زیبایی، بروز مشکل در تلفظ برخی حروف خاص، و شرایط روحی و روانی نامطلوبی شود. اپن بایت می تواند به علت بروز مشکلات دندانی، اسکلتی، یا ترکیبی بروز یابد. درمان اپن بایتی که منشاء دندانی دارد می تواند به راحتی با درمان های ثابت ارتودنسی انجام شود.
اما برای درمان و مدیریت اپن بایت اسکلتی راهکارهای جامع تر لازم است و ممکن است حتی مداخله با جراحی ارتوگناتیک نیاز داشته باشد. اپن بایتی که منشاء دندانی دارد، در افرادی که در سن رشد هستند می تواند با ابزارهای مایوفانکشنال و پس از آن با یک دوره حفظ با ابزارهای متحرک ارتودنسی درمان شود. انسداد بینی باید قبل و در طول دوره بلوغ مورد بررسی قرار بگیرد. بیش فعالی زبان حین عمل بلع یا حتی استراحت، می تواند موجب تغییر حالت ایستادن دندان های جلو و انحراف آنها شود که منجر به بروز اپن بایت خواهد شد.
اپن بایت خلفی
اپن بایت خلفی به عدم تماس دندان های عقب دهان حین قرار گیری دندان های جلو روی یکدیگر اطلاق می گردد. در تصویر بالا مشاهده می کنید هیچ تماسی بین دندان های پرمولر فک بالا و پایین وجود ندارد. دندان های مولر بالا و پایین یک تماس جزئی دارند. اورجت و اوربایت قدامی طبیعی است.
دسته بندی اپن بایت
اپن بایت کاذب یا دندانی
در این نوع اپن بایت، تنها دندان ها منحرف شده اند و هیچ تغییری در پایه استخوانی ایجاد نمی شود و به فراتر از دندان های نیش گسترش نمی یابد. این بیماران ظاهر چهره کاملاً عادی دارند، ارتباط استخوانی آنها کاملاً صحیح است، مشکلات شبیه- بایت و دندانی- آلوئولار وجود دارد.
اپن بایت واقعی یا اسکلتی
در این نوع اپن بایت فرایندهای آلوئولار دخیل هستند یا بد شکل شده اند و ویژگی های دولیکوفاسیال نیز مشاهده می شوند.
علل بروز اپن بایت
اپن بایت مانند هر مال اکلوژن دیگری نتیجه علل خاصی است از جمله علل وراثتی که می توانند پیش یا پس از تولد روی بافت های قسمت های اورو فاشیال تأثیر بگذارند.
عوامل وراثتی
ناهنجاری اپن بایت اغلب با رشد صورت به شکل وراثتی همراه است. به نظر می رسد دیسپلازی اسکلتی افقی وراثتی باشد، در نتیجه دیسپلازی در پلان عمودی نیز می تواند ارثی باشد. سه نظریه در سال های اخیر تلاش کرده اند علل رشد کرانیوفاشیال را توضیح دهند:
- استخوان، مانند بافت های دیگر، اصلی ترین عامل مشخص کننده رشد آن است.
- عامل مشخص کننده رشد اسکلتی غضروف است، در حالی که استخوان به صورت ثانویه و غیر فعال واکنش نشان می دهد.
- اصلی ترین عامل مشخص کننده رشد، ماتریکس بافت نرم است که در آن عناصر اسکلتی پنهان شده اند و استخوان و غضروف عوامل ثانویه ای هستند که در پی آن می آیند.
عوامل غیر وراثتی
عوامل غیر وراثتی که منجر به بروز اپن بایت می شوند، به طور خلاصه عبارتند از:
عادات مکیدن
عوامل متعددی که بواسطه عادات مکیدن انگشت، مسئول آسیب به دندان ها و بافت های اطراف هستند عبارتند از:
- طول مدتی که عادت وجود داشته است.
- تعداد دفعات.
- شدت یا قدرت انجام آن.
- محل وارد شدن فشار.
عادت مکیدن انگشت یا مکیدن شست می تواند در کودکان تا سنین 4 تا 5 سال مشاهده شود. تصور می شود این یک عادت عادی باشد که منجر به بروز هیچ مال اکلوژن دائمی نمی شوند. با این حال، مکیدن انگشت مداومی که تا دوره واسط دندانی (دوره ای که تعدادی از دندان ها دائمی و تعدادی دیگر شیری هستند) ادامه پیدا کند، می تواند منجر به بروز اپن بایت قدامی شود. برخی کودکان به صورت فعال انگشت خود را می مکند؛ برخی دیگر تنها اجازه می دهند انگشت آنها به صورت غیر فعال داخل حفره دهان قرار بگیرد. تفاوت در شدت و تداوم عادت منجر به مال اکلوژن هایی با شدت های متفاوت می شود. مکیدن مداوم انگشت می تواند منجر به بروز فشار رو به جلو و بالا در فک بالا شود.
عملکرد نادرست زبان
ارتباط علت و معلول بین عملکرد غیر عادی زبان و اپن بایت قدامی مشخص نیست. چهار عامل زیر می توانند مد نظر قرار بگیرند:
- فعالیت: حضور زبان بین دندان ها به تنهایی قادر نیست منجر به بروز اپن بایت شود. در حالی که وضعیت استراحت زبان نسبت به عمل واقعی بلع، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
- وضعیت: هر گونه انحراف از ارتباط متعادل و هماهنگ جمجمه با مندیبل (فک پایین) و زبان می تواند به سرعت منجر به بروز اپن بایت شود، و به همین ترتیب، هر گونه انسداد طبیعی در مجرای بینی می تواند منجر به قرار گیری سر رو به جلو همراه با قرار گیری زبان رو به جلو، در فک پایین شود.
- سن و رشد: برای تکمیل رشد یک سوم پایین صورت و انجام نیازهای تغذیه ای، زبان نوزاد بخش بزرگی از حفره دهان را تشکیل می دهد. این ویژگی ارثی می تواند در نیمه بعدی عمر نیز ادامه پیدا کند، همانطور که در ماکروگلاسیا مشاهده می شود و منجر به فشردن زبان پشت دندان ها می شود که منجر به بروز اپن بایت می شود.
- قابلیت تطبیق: چرخش رو به عقب شدید مندیبل می تواند منجر به بروز اپن بایت و باز ماندن لب ها شود. برای بستن دهان ممکن است بیش فعالی ماهیچه های چانه و زبان لازم باشند.
- عوامل وابسته به خطای پزشکی: بیرون آمدن دندان های مولر از حفره و انحراف آنها به سمت دیستال منجر به باز شدن پلان مندیبل می شود که در نیمرخ فوق العاده متفاوت مشاهده می شود. به همین ترتیب، اصلاح کراس بایت خلفی با وسیع کردن قوس دندانی بالا انجام می شود.
نقش رشد صورت در اپن بایت قدامی
بر اساس برخی تحقیقات، چرخش رشد در نتیجه دو فرایند مجزا است:
- اختلاف در ارتباط عمودی بین رشد کندیلی، شکاف ترکیبی، و رشد آلوئولار ماگزیلا و مندیبل. در صورتی که رشد عمودی ترکیبی نازال، شکاف زیگوماتیک و قدامی و انفصال دندان های مولر ماگزیلا و مندیبل از عنصر عمودی رشد کندیلی فراتر می رود، و مندیبل خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخد. چرخش بر عکس عقربه های ساعت نتیجه رشد عمودی بیشتر در منطقه دندان های مولر بیشتر از کندیل های مندیبل است و این شرایط در موارد حاد منجر به بروز اپن بایت می شود.
- مسیر رشد کندیل مندیبل که می تواند عمودی، ساجیتال (خلفی و فوقانی)، یا در هر مسیری در این بین باشد. تفاوت های شدید در چرخش مندیبل می تواند به عنوان عاملی در حل یا ترکیب مشکلات موجود باشد. اپن بایت قدامی با الگوهای رشد چرخش رو به عقب، می تواند وخیم تر شود. رشد، که همه تصور می کنند کمکی ارزشمند باشد و تفاوت های اکلوزال اصلاح شوند، وقتی در جای نادرست و به مقدار نا مناسب اتفاق می افتد، مشکل آفرین است. می توان انتظار داشت که الگوی اپن بایت اسکلتی با ادامه رشد وخیم تر شود. این باعث کوتاهی قسمتی می شود که از قبل نیز کوتاه است. تحقیقات متعدد حاکی از این هستند که زبان با سرعت های مختلفی نسبت به بافت های دنتو- آلوئولار و ماهیچه ای اطراف رشد می کند، گرچه در کودکان کم سن نسبتاً بزرگ است، و با ورود کودک به دوران بلوغ و نوجوانی، زبان تأثیر نسبتاً کمتری می گذارد. این تغییر تعادل “تأثیر” می تواند توضیح دهد چرا در برخی از مواردی که اپن بایت در نتیجه “تانگ تراست” (فشردن زبان پشت دندان ها) بوجود آمده است، به صورت خود به خود اصلاح می شوند، و حتی در موارد تانگ تراست داخلی، به مرور زمان و با افزایش سن، اپن بایت کاهش می یابد.
عوامل تأثیر گذار روی اپن بایت و ویژگی های آن
مال اکلوژن اپن بایت یکی از مشکلاتی است که تصور می شود درمان ارتودنسی آن از همه موارد دیگر دشوارتر باشد. علل بروز اپن بایت متعدد هستند، که می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی و/یا عوامل محیطی باشد. به طور کلی، اپن بایت می تواند با درمان ارتودنسی درمان شود، اما اپن بایت اسکلتی واقعی، ممکن است مداخلات جراحی همراه با درمان ارتودنتیک نیاز داشته باشد. اپن بایت می تواند به صورت مشکلات زیبایی، عملکردی، و روانی ظاهر شود. مشکلات عملکردی شامل نقص در گفتار، جویدن، و عمل بلع می شود که در نتیجه منجر به نقص در رشد کودک می شود.
عفونت های اخیر غدد لنفاوی نیز می توانند باعث قرار گیری نادرست زبان و بلع کودکانه مداوم، همراه با عادات دهانی مضر شوند که می توانند به عنوان رشد نسبی دندان های جلو مشاهده شوند. عادات دهانی مضر مانند مکیدن انگشت یا لب، تنفس دهانی، و تانگ تراست، منجر به اپن بایت قدامی دنتو- آلوئولار می شوند. اغلب این مشکل تنها با درمان ارتودنسی قابل حل است. این تنها تا زمانی صحت دارد که مشکل در مراحل اولیه تشخیص داده شود و بتوان عادات همراه با آن را حذف کرد. تنفس دهانی معمولاً با خشکی غشاء مخاط بینی و دشواری در گفتار، مخصوصاً در تلفظ حروف صامت، همراه است. دیسپلازی عمودی دندان- صورت می تواند مجدداً بازگشت داشته باشد. این با مال اکلوژن های دیپ بایت و نیز اپن بایت اتفاق می افتد. دیسپلازی عمودی که به عنوان اپن بایت قدامی مشاهده می شود، از عوامل متعددی نشأت می گیرد.
- عوامل محیطی
- عادات
- نقص های عصبی- ماهیچه ای
- تروما یا آسیب بیماری ها
- ژنتیک
عوامل محیطی
عادات: عادات بد دهانی مانند مکیدن انگشت یا شست، تنفس دهانی و تانگ تراست معمولاً با ماکروگلاسیا (بزرگی غیر عادی دهان) همراه هستند.
نقائص عصبی- ماهیچه ای: این نوع نقائص اجزاء اسکلتی اپن بایت را تشکیل می دهند. بیمارانی که صورت باریکی دارند و دچار دیستروفی ماهیچه ای هستند، اجزاء خلفی باکال آنها زیاد رشد می کنند که به شکل اپن بایت قدامی نمود پیدا می کند.
تروما: که ماهیت آن می تواند به اسکلت- صورت یا دندان- آلوئولار مربوط باشد. اپن بایت قدامی شدید معمولاً با ترومای سر کندیل مشاهده می شود که منجر به توقف رشد یا انکیلوز کندیل، در نتیجه تغییر رشد عمودی مندیبل می شود. تروماهای دندان- آلوئولار مخصوصاً به دندان های جلو به شکل اپن بایت قدامی مشاهده می شود. انکیلوز دندان های آسیب دیده قبل از رشد کامل بیمار مشاهده می شود.
بیماری ها: بیماری های تخریب کننده مانند تحلیل بیماری زای کندیل و آرتروز نوجوانی معمولاً با تحلیل کندیلی همراه هستند.
ژنتیک
پتانسیل های نهانی رشد بدن منشاء ژنتیکی دارند. به عنوان مثال، کنترل ابعاد ساجیتال، معکوس و عمودی معمولاً ریشه در خانواده دارند. رشد و چرخش های رشد که در اواخر دوره های بلوغ اتفاق می افتند نیز به سابقه ژنتیکی بیمار مربوط می شوند. انواع چهره، مانند چهره های بزرگ و باریک باعث می شوند رشد عمودی دندان های مولر زیاد شود، در نتیجه موجب بروز الگوی اسکلتی عمودی شدید شود. ارتباط بین اپن بایت و ساختار صورت مورد بررسی قرار گرفته است و این تفاوت ها مشاهده شده اند:
- بیمارانی که اپن بایت دارند ارتفاع چهره آنها از قسمت جلو و پس از آن، ارتفاع قسمت عقب صورت، بیشتر است.
- در بیمارانی که اپن بایت دارند، نسبت ارتفاع قسمت پایین صورت به قسمت بالای صورت بیشتر است.
- بیمارانی که اپن بایت دارند زاویه پلان مندیبل و زاویه گونیال آنها بزرگ است.
نتیجه گیری
درمان مال اکلوژن اپن بایت در ارتودنسی دشوار است. راهکارهای درمان عبارتند از استفاده از ابزارهای فانکشنال در کودکان و جراحی در افراد بزرگسال است. موارد خفیف آن می توانند با ابزارهای ارتودنسی ثابت، همراه با برخی ابزارهای ترک عادت اصلاح شوند. بازگشت به وضعیت پیش از درمان، در این نوع مال اکلوژن بالاترین نرخ را دارد. حین تشخیص و طراحی درمان برای چنین مواردی باید مراقبت زیادی صورت بگیرد، زیرا هر گونه خطا در تشخیص علت می تواند منجر به نتایجی ضعیف شود.