ارتودنسی برای بستن فاصله بین دندانها
در این نوشته می خوانید:
دیاستم چیست؟
دیاستم (Diastema ) به فاصله بین دو دندان گفته می‌شود. فاصله بین دندانها در هر جایی ممکن است ایجاد شود اما معمولاً بین دو دندان جلوئی دیده می‌شود. عدم هماهنگی بین اندازه استخوان فک و اندازه دندانها می‌تواند باعث زیاد بودن فضای قوس دندانی و در نتیجه ایجاد فاصله بین دندانها و یا بالعکس کم بودن فضا و شلوغی و کج شدن دندانها شود.
دلایل ایجاد فاصله بین دندانها چیست؟
- در صورتی که دندانها خیلی کوچک باشند و یا اندازه فک خیلی بزرگ باشد، فضای اضافی در قوس دندانی باقی می‌ماند. معمولاً این وضعیت را به صورت فاصله بین دو دندان جلوئی مشاهده می‌کنید.
با این حال ایجاد فاصله بین دندانها دلایل دیگری نیز دارد.
- گاهی اوقات برخی از دندانها ممکن است کشیده شده یا افتاده باشند و باعث فاصله بین دندانها شوند.
- همچنین ممکن است یک یا چند دندان اندازه ای کوچک‌تر از حد طبیعی داشته باشند. اغلب این اتفاق در مورد دندانهای جلویی کناری ( دندانهای مجاور دو دندان جلوی وسطی) در فک بالا دیده می‌شود. این امر باعث می‌شود بین دندانهای جلویی وسطی بالایی فاصله بیفتد.
- یکی دیگر از دلایل ایجاد فاصله بین دندانها، بزرگ بودن فرنوم لبی است. فرنوم لبی یک تکه بافت کوچکی است که لب بالا را درست در ناحیه بالای دندانهای جلویی، به لثه متصل میکند. برای دیدن آن باید لب بالا را بلند کنید. گاهی اوقات فرنوم لبی بیش از اندازه رشد کرده و تا محدوده بین دو دندان جلوئی می‌رسد. در چنین شرایطی فرنوم اجازه نمی‌دهد فاصله بین این دندانها بسته شود.
- برخی عادات دهانی مانند مکیدن انگشت نیز می‌تواند باعث جلو راندن دندانهای جلوئی و ایجاد فاصله بین آنها شوند.
- عادت فشار زبان که نوعی الگوی غیر طبیعی بلع در کودکان می‌باشد، باعث می‌شود کودک هنگام بلعیدن زبان را به دندانهای جلوئی فشار دهد؛ در حالی که در حالت طبیعی زبان باید به سقف دهان فشار داده شود. این عادت در اوایل کودکی امری بسیار طبیعی است اما با بزرگ شدن کودک به مرور زمان باید الگوی طبیعی بلع جایگزین آن شود. در غیر این صورت فشار زبان که به درمان‌های جلوئی وارد می‌شود به مرور زمان دندانها را به جلو می‌راند و باعث فاصله بین آنها می‌شود.
- بیماری لثه می‌تواند باعث از دست رفتن ساختارهای پشتیبانی کننده دندانها شود. عفونت لثه در صورتی که درمان نشود باعث تحلیل رفتن استخوان و در نتیجه لق شدن دندان می‌شود. در افرادی که مقدار زیادی از استخوان تحلیل رفته است، دندانها نمی‌توانند موقعیت خود را حفظ کنند و ثبات کامل خود را تا حدی از دست می‌دهند. این لغزش‌های جزئی مداوم دندان باعث ایجاد فاصله بین آنها می‌شود.
البته باید توجه داشته باشید وجود فاصله بین دندانهای شیری در کودکان امری طبیعی است و در بیشتر موارد هنگامی که دندانهای دائمی رویش می‌کنند این فاصله بسته می‌شود.
پیشگیری از ایجاد فاصله بین دندانها
از تمام موارد فاصله بین دندانها نمی‌توان پیشگیری کرد. برای مثال در صورتی که علت فاصله عدم هماهنگی اندازه فک و دندان باشد، نمی‌توان از آن پیشگیری کرده و بدون درمان اصلاح نمی‌شود. اما در بسیاری از موارد، حفظ سلامت لثه برای به پیشگیری از بیماری لثه و در نتیجه لق شدن دندانها کمک میکند. افرادی که عادت فشار زبان دارند می‌توانند با درمان‌های مخصوصی الگوی بلع خود را تغییر دهند. عادت مکیدن انگشت را نیز میتوان با رفتار درمانی و کمک گرفتن از برخی وسیله های ارتودنسی کنترل و درمان نمود. همچنین با حفظ رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان، می‌توانید جلوی از دست رفتن دندانها را گرفته و اجازه ندهید بین آنها فاصله ایجاد شود. در مورد بزرگ بودن فرنوم لبی میتوان با درمان به موقع جلوی ایجاد فاصله بین دندانها را گرفت.
روش‌های بستن فاصله بین دندانها
گاهی اوقات فاصله بین دندانها یکی از چند مشکلی است که باید با درمان ارتودنسی اصلاح شود و گاهی اوقات فاصله بین دندانها تنها مشکل موجود می‌باشد.
یکی از بهترین و ماندگارترین درمان‌های بستن فاصله بین دندانها، ارتودنسی است. صرف نظر از این که فاصله بین کدام دندانها را می‌خواهید ببندید، براکت به تمام دندانها چسبانده می‌شود. علت این است که حرکت هر دندان می‌تواند بر موقعیت تمامی دندانها تأثیر بگذارد و هر دندان به عنوان یک عضو از مجموعه زنجیره ای در نظر گرفته می‌شود. چرا که اگر یک دندان را به سمت دیگری برانید، در جای دیگری ممکن است فاصله ایجاد شده یا دندان کج شود.
اگر علت فاصله بین دندانها کوچک بودن دندانهای جلویی کناری باشد و بیمار مشکل دیگری نداشته باشد، ممکن است متخصص ارتودنسی استفاده از ونیر، باندینگ و یا روکش دندان را توصیه نماید.
اگر علت فاصله بین دندانها از دست رفتن یک یا چند دندان باشد، ممکن است استفاده از ایمپلنت یا بریج دندان گزینه بهتری باشد.
در مواردی که فرنوم لبی بزرگ است و باعث فاصله بین دو دندان جلوئی شده است، باید با عمل جراحی فرنکتومی کوچک شود. در صورتی که فرنکتومی در سن مناسبی در کودکی انجام شود ممکن است فاصله بین دندانها به خودی خود بسته شود اما در کودکان بزرگ‌تر و یا افراد بزرگسال پس از فرنکتومی باید با ارتودنسی فاصله بسته شود.
اگر علت فاصله بین دندانها بیماری لثه باشد، ابتدا باید لثه تحت درمان قرار بگیرد. هنگامی که سلامت به لثه بازگردانده شد، در بسیاری از موارد میتوان با ارتودنسی فاصله بین دندانها را اصلاح نمود. ممکن است برای جلوگیری از ایجاد فاصله مجدد بین دندانها اسپلینت به دندانها چسبانده شود.
چه زمانی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنیم؟
در صورتی که فاصله بین دندانها تا درآمدن کامل دندانهای دائمی ادامه داشته باشد، می‌توانید کودک را به ارتودنتیست نشان دهید. او علت فاصله بین دندانها را شناسایی کرده و درمان مناسبی به شما توصیه میکند. به طور کلی توصیه می‌شود کودکان را در سن هفت سالگی به ارتودنتیست نشان دهید. گاهی حتی در صورت نیاز به درمان، ممکن است درمان به آینده موکول شود.
پیش آگهی
در صورتی که فاصله بین دندانها با درمان ارتودنسی بسته شود یا تحت درمان دندانپزشکی قرار بگیرد، بسته خواهد ماند. با این حال در صورتی که عامل ایجاد فاصله بین دندانها عاداتی مانند مکیدن انگشت یا فشار زبان باشد ممکن است دوباره بین دندانها فاصله ایجاد نماید. ممکن است پس از درمان، از نگهدارنده ارتودنسی برای حفظ نتایج استفاده شود. همچنین ممکن است اسپلینت به پشت دندانها چسبانده شود تا دوباره از هم فاصله نگیرند.
