آموزش کامل مسواک زدن در ارتودنسی

مسواک زدن در ارتودنسی فقط یک عادت روزمره نیست ، بلکه یک ضرورت حیاتی برای حفظ سلامت دندان‌ ها و لثه ‌ها در دوران درمان است. وقتی براکت ‌ها و سیم‌ ها روی دندان قرار می‌ گیرند ، تمیز کردن کامل دهان به چالشی بزرگ تبدیل می‌ شود. اگر تکنیک صحیح مسواک زدن را ندانید ، به‌ راحتی دچار پوسیدگی ، التهاب لثه و لکه ‌های سفید روی دندان خواهید شد. در ادامه این مقاله ، با روش اصولی و ابزارهای مناسب برای مسواک زدن در ارتودنسی نامریی و سایر انواع ارتودنسی آشنا می‌ شوید تا با خیال راحت لبخند بزنید.

روش صحیح مسواک زدن در ارتودنسی ثابت

قطعا یکی از چالش های افراد پس از ارتودنسی ، آشنایی با نحوه صحیح مسواک زدن است زیرا وقتی براکت‌ ها به دندان‌ ها چسبیده ‌اند و قابل برداشتن نیستند ، پلاک‌ های میکروبی و باقی‌ مانده ‌های غذا به‌ راحتی در اطراف آن‌ ها تجمع می‌کنند. بنابراین اگر روش صحیح مسواک زدن را به‌ خوبی رعایت نکنید ، با احتمال خطر پوسیدگی مواجه خواهید شد.دکتر فرزین اصلانی ، بهترین دکتر ارتودنسی تهران  ، روش صحیح مسواک زدن در ارتودنسی ثابت را به‌ صورت گام ‌به‌ گام توضیح داده اند تا تمام ابهامات شما حل شود :

• گام اول : آماده کردن وسایل بهداشتی دهان

قبل از شروع مسواک ارتودنسی ، باید از تمیز و سالم بودن مسواک مطمئن شوید.
بهتر است از یک مسواک با سر کوچک و الیاف نرم مخصوص ارتودنسی استفاده کنید. این مسواک‌ ها طوری طراحی شده ‌اند که راحت ‌تر به اطراف براکت ‌ها و سیم ‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. همچنین ، داشتن یک خمیر دندان حاوی فلوراید برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی مهم است.

• گام دوم : شستشوی اولیه دهان

قبل از اینکه به سراغ مسواک بروید ، دهان خود را با آب بشویید تا ذرات غذایی بزرگ از دهان خارج شود. این کار باعث می‌شود مسواک بهتر به اطراف براکت ‌ها برسد و تمیزکاری کامل‌ تر انجام شود.

• گام سوم : مسواک زدن روی براکت ‌ها (سطح جلویی دندان ‌ها)

در این مرحله ، مسواک را در زاویه ۴۵ درجه روی براکت ‌ها قرار دهید ؛ طوری که نوک موهای مسواک به اتصال بین براکت و دندان برسد. سپس با حرکات آرام ، دایره ‌ای و کوتاه ، روی سطح جلوی دندان‌ ها را تمیز کنید.

• گام چهارم: مسواک زدن زیر سیم و لبه‌ های پایینی براکت

گام چهارم مسواک زدن در ارتودنسی ثابت ، تمیز کردن زیر سیم ها است به این منظور مسواک را به‌گونه ‌ای در دست بگیرید که از پایین به سمت بالا به زیر سیم‌ ها و براکت ‌ها برسد. نوک موهای مسواک باید به لبه پایینی دندان ‌ها و ناحیه بین براکت و لثه برخورد کند. این قسمت محل تجمع زیاد پلاک و جرم است، پس به آن دقت ویژه ‌ای داشته باشید.

• گام پنجم : تمیز کردن بالای سیم‌ ارتودنسی

این بار زاویه مسواک را از بالا به سمت پایین بگیرید. یعنی نوک مسواک باید به لبه بالایی دندان و قسمت بالای براکت برسد. هدف از این مرحله ، پاک کردن ذرات غذایی باقی ‌مانده در قسمت بالای سیم است.

• گام ششم : مسواک زدن سطح جونده دندان ‌ها

سطح جونده (یعنی همان سطحی که با آن غذا را می‌جوید) را فراموش نکنید. هرچند این قسمت براکت ندارد ، اما پلاک‌ ها به ‌راحتی روی آن جمع می‌شوند.به ‌صورت رفت و برگشتی ، با حرکات افقی ، این سطح را تمیز کنید.

• گام هفتم : تمیز کردن زبان

سطح زبان منبع باکتری است و باعث بوی بد دهان می‌شود. بنابراین زبان را از عقب به جلو با مسواک تمیز کنید.

• گام هشتم : استفاده از نخ دندان و واتر جت

مسواک زدن در ارتودنسی ، به‌ تنهایی نمی‌تواند تمام پلاک‌ های بین دندان و زیر سیم را از بین ببرد.
برای همین استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی یا دستگاه شستشوی دهان (واترجت) بسیار کمک‌کننده است.نخ دندان ارتودنسی (Super Floss) سر سفتی دارد و از بین سیم و دندان رد می‌شود.

• گام نهم : شستشوی نهایی دهان و مسواک

در پایان ، دهان خود را به‌ خوبی با آب یا دهان ‌شویه فلوراید دار بشویید. مسواک خود را نیز تمیز بشویید و در جای خشک و به ‌دور از آلودگی قرار دهید.

 نحوه مسواک زدن در ارتودنسی متحرک

مسواک زدن حین ارتودنسی متحرک با مدل ثابت متفاوت است زیرا امکان خارج کردن ارتودنسی وجود دارد. ابتدا باید دستگاه متحرک را از دهان خارج کنید تا بتوانید دندان ‌ها را مانند حالت عادی و بدون مانع مسواک بزنید. از یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید و تمام سطوح دندان ‌های جلویی ، پشتی ، جونده و ناحیه نزدیک لثه را با دقت و به مدت حداقل دو دقیقه تمیز کنید. سپس باید خود دستگاه ارتودنسی را با یک مسواک جداگانه و بدون خمیر دندان (یا با استفاده از مایع شستشوی مخصوص) زیر آب ولرم به‌آرامی بشویید تا بقایای غذا و باکتری ‌ها از سطح آن پاک شوند. توجه داشته باشید که استفاده از آب داغ یا مواد شوینده قوی می‌تواند به دستگاه آسیب برساند. تمیز نگه داشتن هر دو بخش (دندان‌ ها و پلاک ارتودنسی) برای حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از پوسیدگی یا بوی بد دهان ضروری است.

 مسواک مناسب ارتودنسی

می توان گفت اولین گام برای انجام صحیح مسواک زدن در ارتودنسی ، انتخاب مناسب ترین مسواک است ، زیرا براکت ‌ها باعث ایجاد فضاهای جدیدی روی دندان می‌شوند که ذرات غذا و پلاک ‌ها به ‌راحتی در آن‌ ها گیر می‌کنند. برای همین ، باید از مسواک‌ هایی استفاده کرد که توانایی تمیز کردن دقیق اطراف سیم ‌ها و فواصل بین دندانی را داشته باشند.ویژگی‌ های مسواک مناسب ارتودنسی شامل موارد زیر است :

1. سَری کوچک و باریک : تا بتواند به راحتی در نواحی باریک و دور از دسترس ، مثل اطراف براکت ‌ها ، حرکت کند.
2. الیاف نرم و انعطاف ‌پذیر: که به مینای دندان و بافت لثه آسیب نزنند.
3. طراحی V شکل یا شیاردار: برخی از مسواک ‌های مخصوص ارتودنسی ، الیافی با برش V شکل دارند تا سیم ارتودنسی در وسط قرار بگیرد و اطراف آن بهتر تمیز شود.

نخ دندان چیست؟

نخ دندان نخی نایلنی است که برای برداشتن باقی مانده مواد غذایی و پلاکهایی که بین دندانها هستند استفاده میشود. با وجود آنکه اندکی استفاده از نخ دندان در دوره درمان ارتودنسی سخت می باشد اما استفاده از آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. برای ساده تر شدن این فرایند راهکارهای متفاوتی وجود دارد:

تفاوت سوپر فلاس با نخ دندان

سوپر فلاس 3 قسمت دارد :

• انتهایی صاف و سخت
• قسمت میانی اسفنجی
• انتهای دیگر که نخ دندان معمولی است.

قسمت صاف و سخت را از میان دود دندان و از زیر سیم ارتودنسی عبور دهید. انتهای دیگر را که نخ دندان است با احتیاط میان محل تماس دو دندان حرکت دهید پس از آن با یک حرکت c شکل هر دندان را تمیز کنید. این دو مرحله را برای هر دندان و بعد از هر وعده غذایی ( یا حداقل یکبار در روز ) تکرار کنید. بعد از استفاده از نخ دندان دهان خود را با آب بشویید. با استفاده از نخ دندان می توانید اثرگذاری مسواک زدن در ارتودنسی را چند برابر کنید و از هر گونه  پوسیدگی پیشگیری کنید.

نخ دندان با کمک فلاس تریدر

یک نخ دندان به طول 12 تا 16 اینچ ( در حدود 40-30 سانتی متر ) جدا کنید آنرا به قسمت حلقه ای فلاس تریدر گره بزنید و سپس آنرا از قضای میان دندانها و براکت ها عبور دهید سپس فلاس تریدر را جدا کنید و با حرکت نخ دندان به بالا و پایین و همچنین حرکات c  شکل فضای بین دندانها و هر دندان را به طور جداگانه تمیز کنید.

در حین تمیز کردن با نخ دندان و حتی مسواک زدن در ارتودنسی ، مراقب باشید به سیم ارتودنسی ها نیرویی زیاد وارد نکنید و به آرامی این کار را انجام دهید زمانی که دندان تمیز شد با حرکت نخ دندان به بالا و پایین صدایی جیر جیر مانند از دندان به گوش میرسد. توصیه میشود نوع نخ دندانی که استفاده میکنید از نوع  waxed floss ها باشد این نوع از نخ دندانها نسبت به انواع unwaxed راحت تر از میان دندانها و براکت ها عبور میکنند و احتمال رشته رشته شدنشان بر اثر گیر کردن به براکت ها کمتر است.

بهترین زمان برای استفاده از نخ دندان بعد از مسواک زدن و قبل از خوابیدن میباشد تا با کمک آن پلاکهایی را که مسواک قادر به برداشتن آنها نبوده تمیز کنید. اگر بر اثر فرایند درمان لثه های شما اندکی دچار التهاب شده باشد ممکن است در نخستین روزهای استفاده از نخ دندان اندکی دچار خونریزی شوند که جای نگرانی ندارد. اما اگر این خونریزی به طور مداوم ادامه پیدا کرد آنرا با متخصص خود درمیان بگذارید. در ویدیوی زیر نحوه استفاده از فلاس تریدر را میتوانید ملاحظه بفرمایید.

بطور کلی بایستی توجه کنیم که صرفا” مسواک ارتودنسی برای رعایت بهداشت در طول درمان ارتودنسی کافی نیست و حتما” باید نخ دندان ارتودنسی نیز به عنوان یکی از ملزومات درمان ارتودنسی درنظر گرفته شود.نکته ای که باید در ارتودنسی درنظر گرفته شود این است که نباید نیروی کنترل نشده ای در حین استفاده از نخ دندان ارتودنسی وارد شود چرا که در این حالت موجب خارج شدن سیم های ارتودنسی و حتی کنده شدن براکت های ارتودنسی می شود که خود همین موضوع موجب طولانی شدن دوره درمان ارتودنسی می شود.

مسواک بین دندانی

مسواک بین دندانی برای مسواک زدن در ارتودنسی یک گزینه ایده آل است زیرا با دسته های بسیار کوچک و باریک از bristleهای خود و همچنین ظاهر مخروطی یا استوانه مانندی که دارد , برای تمیز کردن زیر و اطراف براکت ها مورد استفاده قرار میگیرد. برای جلوگیری از آسیب به سیم ارتودنسی ها باید به آرامی آنرا میان دندانها وارد کرد. این مسواکها سایزهای متفاوتی دارند و بر اساس آنکه برای تمیز کردن دندانهای قدامی یا خلفی از آنها استفاده میکنید و همچنین فضای میان دندانها ,باید سایز مناسب را انتخاب کنید.

تا زمانی که اثری از ساییدگی یا خم شدگی در سیمهای مسواک دیده نشود میتوان از آنها استفاده نمود و همانند مسواکهای معمولی باید بعد از هربار استفاده آنها را با آب شست و شو داد. از آنجا که استفاده از نخ دندان در طول دوره درمان ارتودنسی اندکی دشوارتر از قبل میشود میتوان از مسواکهای بین دندانی به عنوان مکمل استفاده نمود. تحقیقات نشان داده اند که استفاده صحیح از مسواکهای بین دندانی در کنار مسواکهای معمولی میتواند در پاکسازی پلاک موثرتر از نخ دندان عمل کند.

دهان شویه های آنتی باکتریال

دهان شویه های آنتی باکتریال برای کاهش التهاب لثه گونه ها و جلوگیری از عفونت و کاهش آزردگی ناشی از براکت ها استفاده میشوند دهان شویه را در پیمانه مخصوص آن ریخته و به مدت یک دقیقه در دهان خود نگاه دارید سپس آنرا خارج کنید دهان شویه ها را میتوان متناسب با تعداد دفعات مسواک زدن مورد استفاده قرار داد.

تمیز کردن ابزارهای متحرک ارتودنسی

علاوه بر اهمیت مسواک زدن در ارتودنسی ، در صورتی که از ابزار های متحرک استفاده می کنید باید هر روز آنها را نیز تمیز کنید چرا که باقی مانده های مواد غذایی و پلاکها همانطور که بر روی دندانها جمع میشوند بر روی آنها نیز جمع میشوند. همچنین  در هفته آنها را در محلولهای مخصوصی که برای تمیز کردن دنچر ها(دست دندان ها) مورد استفاده قرار میگیرند غوطه ور کنید این کار علاوه بر جلوگیری از تجمع پلاکهای باکتریایی به بهتر شدن طعم ابزار نیز کمک میکند.