کشیدن دندان در ارتودنسی + علت و زمان کشیدن دندان در ارتودنسی

درمان ارتودنسی، یکی از پیچیده ترین و مهمترین اقدامات دندانپزشکی است که هدف اصلی آن ایجاد هماهنگی میان فک‌ ، دندان‌ ها و به طور کلی عضلات صورت است. به طور کلی در برخی موارد، برای دستیابی به این هماهنگی لازم است تعدادی از دندان‌ ها کشیده شوند تا فضای کافی برای دندان ها فراهم شود. این موضوع همواره با بررسی‌ های دقیق و علمی صورت گرفته و نقش مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی به همراه دارد. در این مقاله به‌ صورت جامع به موضوع کشیدن دندان در ارتودنسی، دلایل، مزایا، معایب و نکات تخصصی مرتبط با آن خواهیم پرداخت.

کشیدن دندان در ارتودنسی

به طور کلی باید بگوییم که هر دندان، جایگاه ویژه‌ ای در قوس فکی دارد و زمانی که دندان‌ ها بیش از حد در کنار هم فشرده باشند یا فک‌ ها با یکدیگر تناسب نداشته باشند، نظم طبیعی لبخند از بین رفته و به نوعی به ریختگی دندانی ایجاد می شود. درمان ارتودنسی با هدف بازگرداندن این نظم و ایجاد تعادل میان فک بالا و پایین طراحی شده و گاهی این تعادل تنها با جا به جایی دندان‌ ها و استفاده از براکت‌ ها قابل دستیابی نخواهد بود و نیاز به فضای بیشتری در دهان می باشد. در چنین شرایطی، کشیدن یک یا چند دندان می‌ تواند راه‌ حل مؤثری برای بهبود وضعیت آن باشد.
همچنین ناگفته نماند که کشیدن دندان بدون در نظر گرفتن جایگزین مناسب یا انتخاب تکنیک مناسب درمانی می تواند با عوارض جدی تری همچون به ریختگی شدید تر دندان ها ، کاهش حجم استخوان فک ، تغییرات ناخواسته در فرم فک و غیره همراه باشد.

چرا دندان در ارتودنسی کشیده می شود؟

سؤال اصلی بسیاری از بیماران این است که چرا برای ارتودنسی دندان کشیده می شود؟ کشیدن دندان برای ارتودنسی علتهای متعدد و گوناگونی دارد که در ادامه برخی از آنها را بررسی کرده ایم :

● کمبود فضا در قوس دندانی: زمانی که دندان‌ ها در فک جای کافی ندارند دچار روی‌ هم‌ افتادگی یا چرخش غیرطبیعی می شوند ؛ کشیدن یکی از دندان‌ ها می‌ تواند فضای لازم را برای مرتب‌ سازی بقیه دندان‌ ها فراهم کند.
● ناهماهنگی بین فک‌ بالا و پایین : در برخی بیماران، اندازه‌ فک بالا و پایین با یکدیگر متفاوت است، برای مثال، ممکن است فک بالا بسیار جلوتر یا فک پایین عقب‌ تر باشد. در چنین مواردی، کشیدن دندان به هماهنگی بهتر دو فک کمک کرده و دندانها را در یک راستا و روی هم قرار می دهد.
● برجستگی لب‌ : در بعضی افراد، دندان‌ های جلویی بیش از حد به سمت بیرون متمایل هستند که باعث بیرون زدگی لب‌ ها می‌ شود. در این حالت، با کشیدن دندان‌ های پشتی تر می‌ توان دندان‌ های جلویی را به عقب هدایت و فرم لب را اصلاح کرد.
● بهبود زیبایی صورت: در درمان‌ های ارتودنسی، هدف صرفاً مرتب شدن دندان‌ ها نیست و هماهنگی میان لب‌ ها، چانه و بینی نیز اهمیت دارد. گاهی با کشیدن دندان و تنظیم موقعیت سایر دندان‌ ها، توازن بهتری در اجزای صورت ایجاد می‌ شود.

آیا همه افراد در ارتودنسی دندان می کشند؟

کشیدن دندان تنها در شرایط خاص و با بررسی دقیق توسط متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک انجام می‌ شود. عوامل متعددی در تصمیم به کشیدن یا نکشیدن دندان دخیل‌ اند، از جمله ، میزان فضای موجود در فک، اندازه و شکل دندان ، موقعیت دندان‌ های عقل شدت نامرتبی دندان‌، نوع ناهنجاری فکی و سن بیمار و میزان رشد استخوان فک از عوامل اصلی کشیدن یا نکشیدن دندان در ارتودنسی به شمار می روند. همچنین به عنوان مثال، در کودکان و نوجوانان که استخوان فک هنوز قابلیت رشد دارد، ارتودنتیست ممکن است از دستگاه‌ های گسترش‌ دهنده‌ فک استفاده کرده تا فضای کافی برای دندان‌ ها ایجاد شود و نیازی به کشیدن نباشد. اما در بزرگسالانی که فک رشد خود را تکمیل کرده، تنها راه ایجاد فضای مناسب، کشیدن یک یا چند دندان است.

برای ارتودنسی باید چند دندان کشیده شود؟

عمدتا تعداد دندان‌ هایی که برای ارتودنسی باید کشیده شوند بسته به شرایط هر بیمار متفاوت است. معمولاً کشیدن ۲ تا ۴ دندان رایج ترین حالت آن است. همچنین در ناهنجاری‌ های خفیف، ممکن است تنها یک یا دو دندان کشیده شده و در موارد متوسط تا شدید ازدحام دندانی، معمولاً چهار دندان آسیای کوچک (دو در فک بالا و دو در فک پایین) کشیده می‌ شوند.البته که گاهی در ارتودنسی یک‌ طرفه، فقط دندان‌ های یک سمت دهان برای حفظ تقارن حذف می‌ شوند. بنابراین نتیجه میگیریم که کشیدن دندان با بررسی های متخصص ارتودنسی و تصویر برداری های ارتودنسی که شامل بررسی های فک می شوند انجام شده و برای بیماری با بیمار دیگر متفاوت است.

چرا در درمان ارتودنسی دندان کشیده می‌شود

ضرورت کشیدن دندان در درمان ارتودنسی به شرایط مختلف زیادی بستگی دارد و عمده علت آن عدم وجود فضای کافی در قوس دندانی است. هنگامی که شلوغی دندان‌ها شدید باشد و نتوان فضای کافی برای صاف و مرتب کردن تمامی دندان‌ها فراهم کرد راه ‌حل کشیدن دندان است. همچنین برخی مواقع براثر کمبود فضا در دهان، دندان‌های قدامی جلوزده اند و برای بازگرداندن آنها به موقعیت مناسب، باید دندان کشیده شود.

یکی دیگر از دلایل کشیدن دندان در درمان ارتودنسی، اصلاح بایت است.به این معنا که برای ایجاد زیبایی دندانها و روی هم نشستگی ایده آل دندانی بایستی دندان کشیده شود. همچنین برای اصلاح خط میانی لبخند و بهبود پروفایل بافت نرم نیز ممکن است از این روش استفاده شود. تصمیم‌گیری در مورد کشیدن دندان بسیار پیچیده است و تمام اطلاعات جمع آوری شده در پرونده بیمار باید در نظر گرفته شوند.

به طور کلی بایت، خط میانی دندانها، میزان شلوغی دندان‌ها، موقعیت فک‌ها، موقعیت دندان‌ها، مسیر رشد، سایز دندان‌ها، پروفایل بافت نرم و ویژگی‌های دیگر برای تعیین بهترین مسیر درمانی آنالیز می‌شوند. برخی متخصصین ارتودنسی اعتقاد دارند که درمان ارتودنسی همواره باید بدون کشیدن دندان انجام شود. این ادعا بر اساس ارتباط کشیدن دندان با مشکلات مفصل فکی گیجگاهی بیان می‌شود. با این حال فلسفه درمان بدون کشیدن دندان پایه علمی محکمی ندارد. بسیاری از مطالعات منتشر شده که چنین نتیجه ‌ای را گزارش می‌کنند، بر اساس مطالعات موردی صورت گرفته اند.

مطالعات زیادی نیز وجود دارند که این ادعاها را رد می‌کنند. این تحقیقات نشان داده‌ اند کشیدن دندان اگر به درستی انجام شود، باعث افزایش ثبات نظم دندان‌ها شده و تأثیر منفی بر لبخند، نیمرخ یا مفصل فکی گیجگاهی نمی‌گذارد. به عنوان نتیجه گیری نمیتوان قانون کلی برای تمام بیماران نوشت؛  در برخی از بیماران به علت ویژگی‌های دندانی یا صورت ممکن است برای این کار نیاز به کشیدن دندان احساس شود و در برخی دیگر این موضوع یک اشتباه جبران ناپذیر به حساب می آید.

روش‌های کشیدن دندان برای ارتودنسی

دو روش برای کشیدن دندان وجود دارد:

1. کشیدن ساده دندان: در این روش دندان به خوبی در دهان دیده می‌شود . برای کشیدن ساده دندان، ابتدا دندانپزشک با ابزار مخصوصی به نام الواتور دندان را لق میکند. سپس با استفاده از فورسپس دندان کشیده می‌شود.
2. کشیدن دندان با جراحی: این روش کمی پیچیده‌تر از حالت قبل است. زمانی از این روش استفاده می‌شود که دندان موقعیت خوبی برای کشیدن ندارد مثلاً بخشی از آن شکسته است یا دندان به صورت نیمه نهفته یا نهفته در لثه قرار دارد. در این موارد جراح برش کوچکی در بافت لثه ایجاد می‌کند تا به دندان دسترسی بهتری پیدا کند. سپس دندان کشیده شده و بافت لثه بسته و بخیه می‌شود.

مراقبتهای لازم پس از کشیدن دندان

برای برطرف شدن درد و ناراحتی، یا کاهش تورم صورت به توصیه‌ های زیر توجه کنید:

• بر روی صورت در ناحیه گونه، کمپرس یخ بگذارید. با این کار در کاهش یافته و تورم کمتر می‌شود. حتماً قطعات یخ را داخل دستمال یا حوله بپیچید و مستقیم آن را بر روی پوست نگذارید. 20 دقیقه کمپرس یخ را روی صورت بگذرید و 20 دقیقه به صورت خود استراحت بدهید.
• تا چند روز پس از کشیدن دندان غذاهای نرم و خنک مصرف کنید.
• 24 ساعت پس از جراحی، دهان خود را با محلول آب نمک ولرم شست‌وشو دهید. برای تهیه محلول آب نمک، نصف قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب حل کنید.
• سیگار نکشید. سیگار کشیدن التیام بافت‌ها را به تأخیر می‌اندازد.
• از نی استفاده نکنید. مکیدن ممکن است باعث کنده شدن لخته خون که در حفره دندان کشیده شده تشکیل شده است، بشود.

در نهایت چند روز پس از کشیدن دندان،بایستی با هماهنگی قبلی به متخصص ارتودنسی خود مراجعه نمایید تا ادامه درمان، برایتان انجام شود.

نکته پایانی

ارتودنسی یک روش بسیار مناسب و طبیعی برای بهبود بهم ریختگی دندانها می باشد که بدون بروز عارضه جدی و نگرانی فرم دندانها را بهبود بخشیده و آنها را مرتب میکند. کشیدن دندان در ارتودنسی عمدتا به منظور باز شدن فضای کافی برای دندانهای بهم ریخته انجام شده و اگر توسط متخصص مربوطه توصیه شود از هیچ گونه نگرانی برخوردار نخواهد بود.