ارتوسرجری یا جراحی فک ، ترکیبی از دو روش درمانی ، ارتودنسی و جراحی فک است و کاربرد اصلی آن ، در مواردی است که فرد دچار ناهنجاری های شدید فکی شده و انجام ارتودنسی به تنهایی قادر به رفع ایرادات نیست. درواقع ارتودنسی جراحی فک یک راه حل دائمی برای اصلاح مشکل بی نظمی دندان ها و هر گونه مشکلات فک ، مانند عقب رفتگی یا جلو زدگی یا رشد غیر عادی آن می باشد. اگر شما نیز طبق نظر متخصص نیاز به استفاده از این روش دارید ، این مقاله را تا انتها بخوانید تا به پاسخ سوالات خود برسید.
ارتوسرجری چیست ؟
دکتر فرزین اصلانی به عنوان متخصص ارتودنسی و دارای مدرک فلوشیپ فوق تخصصی در زمینه ارتودنسی و جراحی فک ، این روش را درمانی تخصصی برای اصلاح مشکلات شدید فک و دندان معرفی می کنند. در این روش ابتدا با هدف ایجاد نظم ، ارتودنسی بر روی دندان ها انجام می شود و در ادامه جراحی فک برای اصلاح ناهنجاری های شدید فکی و اسکلتی صورت می گیرد. ارتودنسی جراحی فک می تواند به اصلاح مشکلاتی مانند ناهمانگی فک ها ، مشکلات جویدن ، مشکلات گفتاری و حتی رفع درد فک در افراد کمک کند.
فیلم جراحی فک بالا
مراحل ارتوسرجری چیست ؟
جهت درک و آشنایی بیشتر در خصوص ارتودنسی جراحی فک ، مهمترین مراحل این روش در بخش زیر نوشته شده است :
- مشاوره و ارزیابی اولیه : ابتدا متخصص ارتودنسی و جراح فک ، شرایط بیمار را بررسی کرده و نیاز به جراحی را تأیید می‌کنند.
- ارتودنسی قبل از جراحی : درمان ارتودنسی آغاز می‌شود (حدود ۱۸ تا ۲۴ ماه) تا دندان ها در موقعیت صحیح قرار گیرند و فک ها برای جراحی آماده شوند.
- جراحی فک : پس از آماده سازی اولیه ارتوسرجری ، جراحی انجام می شود و استخوان های فک در موقعیت مناسب تثبیت می شوند.
- دوره نقاهت و بهبودی : بیمار بعد از جراحی نیاز به استراحت و رعایت توصیه های پزشک دارد تا فک ها به درستی جوش بخورند.
- ارتودنسی بعد از جراحی : چندین ماه پس از جراحی ، ارتودنسی ادامه می‌یابد تا دندان ها روی هم به طور دقیق تنظیم شوند.
- پایان درمان و تثبیت نتایج : پس از اطمینان از قرارگیری صحیح فک و دندان ها ، درمان ارتودنسی به پایان رسیده و بیمار از نتایج نهایی لذت می‌برد
فیلم جراحی فک
دلایل اصلی نیاز به ارتوسرجری
ارتودنسی جراحی فک از روش هایی است که تنها در موارد خاص انجام می شود تا به درمان مشکلات زیر کمک کند :
- نا هماهنگی شدید فک ها (مال اکلوژن اسکلتی)
برخی افراد به دلیل مشکلات ژنتیکی یا عوامل رشد ، دچار ناهماهنگی شدید بین فک بالا و پایین می‌شوند. این مشکل باعث ایجاد فاصله زیاد بین دندان های فک بالا و پایین ، جلو یا عقب بودن بیش از حد یکی از فک ها و حتی بسته نشدن دهان به درستی می‌شود. ارتودنسی جراحی فک به اصلاح این ناهنجاری ها کمک می‌کند.
- مشکلات جویدن و گاز زدن غذا
زمانی که فک ها در جایگاه درستی قرار نگیرند ، دندان ها به درستی روی هم جفت نمی‌شوند. این موضوع می‌تواند باعث مشکلاتی در جویدن و هضم غذا شود و در دراز مدت ، سلامت سیستم گوارش را تحت تأثیر قرار دهد. با جراحی فک ، این مشکلات برطرف شده و عملکرد دهان بهبود می‌یابد.
- مشکلات گفتاری و تلفظی
برخی ناهنجاری های فکی باعث ایجاد اشکال در تلفظ برخی حروف و کلمات می‌شوند. برای مثال ، جلو یا عقب بودن بیش از حد فک ها ممکن است موجب نوک زبانی صحبت کردن یا عدم توانایی در ادای صحیح برخی حروف شود. ارتوسرجری می‌تواند با اصلاح موقعیت فک ها، گفتار را بهبود ببخشد.
- اختلالات مفصل فک (TMD) و درد های فکی
افرادی که از درد های مزمن در مفصل فک (TMJ) یا صدا دادن فک هنگام باز و بسته شدن دهان رنج می‌برند، ممکن است به جراحی فک نیاز داشته باشند. این اختلالات می‌توانند باعث درد شدید ، محدودیت در حرکت فک و حتی سردرد های مزمن شوند که با اصلاح موقعیت فک ها برطرف خواهند شد.
- مشکلات تنفسی و آپنه خواب
برخی افراد به دلیل تنگ بودن مسیر تنفسی و عقب بودن فک پایین ، دچار مشکلاتی مانند آپنه خواب (وقفه های تنفسی در خواب) می‌شوند. در چنین شرایطی ، جراحی فک می‌تواند مسیر تنفس را باز تر کرده و کیفیت خواب را بهبود ببخشد.
- بهبود زیبایی و تقارن چهره
علاوه بر مزایای عملکردی ، ارتوسرجری تأثیر بسزایی در زیبایی چهره دارد. ناهنجاری های فکی مانند جلو بودن بیش از حد فک پایین یا عدم تقارن فک ها ، بر تناسب صورت تأثیر منفی می‌گذارند. جراحی فک می‌تواند این مشکلات را اصلاح کرده و به ایجاد چهره ای متقارن و زیباتر کمک کند.
در مجموع ، ارتودنسی جراحی فک یک راه حل مؤثر برای افرادی است که علاوه بر مشکلات زیبایی ، دچار اختلالات عملکردی فک و دندان هستند.
مراحل جراحی فک بالا
بهترین سن برای ارتوسرجری
بهترین سن برای ارتودنسی جراحی فک معمولاً بعد از اتمام رشد استخوان های فک ، یعنی در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی (حدود ۱۸ تا ۲۵ سالگی) است. دلیل این امر آن است که قبل از این سن ، فک ها هنوز در حال رشد هستند و انجام جراحی ممکن است نیاز به اصلاح مجدد در آینده داشته باشد. از سوی دیگر، اگر جراحی در سنین بالاتر انجام شود ، روند بهبودی کندتر خواهد بود و ممکن است استخوان ها سازگاری کمتری با تغییرات ایجاد شده داشته باشند. بنابراین ، انجام این عمل در این بازه سنی ، علاوه بر داشتن نتایج پایدار ، باعث بهبودی سریع تر و راحت تر نیز می‌شود. برای ارتوسرجری سن نهایی ذکر نشده است و به نظر می رسد که اگر فرد مورد نظر سلامت جسمانی مناسبی داشته باشد،این پروسه برای وی قابل انجام است اما اکثر جراحان فک و صورت برای انجام جراحی فک بالای ۴۵ سال با احتیاط عمل می کنند.
کاندید مناسب ارتوسرجری چه افرادی هستند ؟
وجود ناهنجاری های فک و صورت سبب می شود که استفاده از روش ارتودنسی به تنهایی برای برخی از بیماران کاربردی نباشد برای مثال جلو بودن بیش از حد فک پایین ( پروگناتیسم ) ، عقب بودن فک پایین یا بالا ، انحراف فک به یک طرف ، فاصله شدید بین دندان های جلو یا مشکل در بسته شدن کامل دهان از جمله مواردی هستند که بیمار را به استفاده از روش ارتودنسی جراحی فک نیازمند می کند.
همچنین افرادی که به دلیل ناهنجاری فک دچار سختی در جویدن غذا ، صحبت کردن ، تنفس (به خصوص هنگام خواب) یا درد فک و مفاصل گیجگاهی هستند ، پیش از ارتودنسی باید از جراحی فک استفاده کنند این روش هم زیبایی صورت را بیشتر می‌کند ، هم کارایی دندان ها و سلامت کلی دهان و فک را بهبود می دهد. در بیشتر موارد ، ارتوسرجری بهترین نتیجه را برای افرادی دارد که رشد فکشان کامل شده (معمولاً بعد از ۱۸ سالگی) و به دنبال یک درمان اساسی و ماندگار هستند.
در ارتوسرجری ، ارتودنسی قبل از جراحی فک انجام می شود یا بعد از آن ؟
در ارتودنسی جراحی فک ، درمان ارتودنسی قبل از جراحی فک آغاز می شود تا دندان ها در موقعیت صحیح قرار گرفته و فک ها برای جراحی آماده شوند. این مرحله معمولاً ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می کشد و به متخصص کمک می کند تا وضعیت دندان ها را دقیق تر ارزیابی کند. پس از انجام جراحی ، ارتودنسی همچنان ادامه می یابد تا دندان ها در موقعیت جدید تثبیت شوند و هماهنگی کامل بین فک ها ایجاد شود. این دوره ی تکمیلی که چندین ماه پس از جراحی انجام می شود ، باعث حفظ نتایج و ایجاد یک ساختار پایدار در دهان و فک خواهد شد. مجموع ارتودنسی قبل و بعد از عمل فک حدود دو سال و نیم تا سه سال طول می کشد.
مدت زمان بهبودی بعد از ارتودنسی جراحی فک
عوامل مختلفی مانند شرایط بدنی بیمار ، شدت جراحی ، مراقبت های پس از عمل و نظارت جراح ، تعیین کننده مدت بهبودی بیمار پس از ارتوسرجری هستند معمولا در هفته های اول ، بیمار با تورم صورت ، درد و بی حسی موقت در لب یا چانه و سختی در جویدن مواجه است به همین دلیل رژیم غذایی نرم یا مایع تجویز می شود. بیشتر بیماران بعد از ۲ هفته می توانند کارهای سبک روزمره را انجام دهند و پس از ۴ تا ۶ هفته ، تورم و کبودی ها تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کنند. برای شروع فاز بعدی درمان ارتودنسی ، یعنی تنظیم دقیق موقعیت دندان ها ، معمولاً باید حدود ۶ تا ۸ هفته صبر کرد تا استخوان فک به اندازه کافی جوش بخورد و پایداری لازم را پیدا کند.
