درمان ارتودنسی و جراحی برای مشکلات فکی شدید

ناهنجاري هاي فك و صورت

ناهنجاریهای ناحیه فک و صورت که معمولا با بر هم خوردن تناسبهای طبیعی ناحیه صورت و بر هم خوردن روابط دندانی خود را نمایان میسازند، بسیار متنوع هستند و از نظر شدت، از خفیف تا مشکلات بسیار شدید که تواناییهای فرد را تحت تاثیر قرار میدهند متغیر هستند. خوشبختانه مشکلات شدید که بر جنبه زیبایی، روانی و عملکردی فرد تاثیر نامطلوب دارند ؛از فراوانی زیادی برخوردار نیستند و تنها 4-2% از بیماران را درگیر میکنند. تشخیص این دسته از مشکلات نیازمند بررسی دقیق توسط متخصص ارتودنسی و مشاوره با متخصصین دیگر می باشد.درمان اینگونه مشکلات فکی ،صورتی نیز نیازمند همکاری میان ارتودنتیست و جراح فک و صورت می باشد .

کمبود رشد فک پایین

در ادامه بیماری را با مشکل severe mandibular deficiency (کمبود رشد فک پایین) و facial asymmetry (عدم تقارن در صورت) بر اثر انکیلوز کندیل مشاهده میکنید. لازم به ذکر است کندیل ناحیه ای از فک میباشد که در رشد آن نقشی حیاتی ایفا میکند. در تصویر زیر محل قرارگیری کندیل را مشاهده میکنید.

کندیل ممکن است در سنین پایین بر اثر وارد شدن ضربه به چانه دچار شکستگی شود و چون علایم آن بعد از مدتی برطرف میشوند معمولا از دید والدین پنهان میماند و آثار سو آن در سنین بالاتر خود را آشکار میکند.

يك نمونه درماني

 این بیمار 23 ساله با شکایت از عدم تقارن صورت، عقب بودن چانه، محدودیت در باز کردن دهان و دشواری در صحبت کردن و غذا خوردن به متخصص ارتودنسی مراجعه نموده است.

 تاریخچه پزشکی بیمار حاکی از شکستگی دو طرفه کندیل مندیبل بر اثر ضربه در سن 10 سالگی بود که به محدودیت در باز کردن دهان منجر شده است. بررسیهای خارج دهانی بیمار نیز موید این مشکلات بودند. چانه بیمار انحراف شدیدی به سمت چپ داشت، نیمرخ محدب و عقب بودن شدید چانه به صورت بیمار نمای birdface بخشیده بود که ملاحظه میکنید.

در معاینات داخل دهانی، میزان باز شدن دهان تنها 23 میلیمتر بود و هنگام باز شدن دهان به سمت چپ منحرف می شد. به هم ریختگی متوسط دندانها در فک بالا و به هم ریختگی شدید آنها در فک پایین نیز قابل رویت بود.

تنگی فک بالا و به هم ریختگی نامتقارن دندانها نیز قابل مشاهده بود.

نمای رادیوگرافیک بیمار نیز بسیار قابل توجه بود . تصاویر به وضوح انحرف فک به سمت چپ و علایم وارد شدن ضربه به مفصل فک و عقب بودن چانه را نشان میدادند که ملاحظه می کنید.

پس از انجام بررسیهای لازم روند درمان بیمار آغاز شد. نخست بیمار تحت درمان ارتودنسی قرار گرفت. طی این دوره که 14 ماه به طول انجامید ارتباط دندانهای فکین تا حد امکان اصلاح شد و افزایش عرض فک بالا به کمک archwireها صورت گرفت. پس از آن بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفت. طی این عمل عدم تقارن فکین اصلاح و به دلیل آنکه نقص فک پایین بیمار بسیار شدید بود تصمیم به انجام distraction osteogenesis (DO) گرفته شد. همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم DO فرایندیست که با ایجاد فاصله تدریجی میان استخوانها روند استخوان سازی تحریک میشود و با تشکیل استخوان جدید فاصله مذکور بسته میشود.

 ِDO برای بیمار به مدت 3 هفته صورت گرفت و پس از آن 12 هفته زمان برای تثبیت نتایج درمان و کامل شدن remodeling استخوانها در نظر گرفته شد. پس از اتمام این دوره درمان ارتودنسی به مدت 9 ماه ادامه پیدا کرد .

نتایج پس از درمان حاکی از بهبود چشمگیر زیبایی و تقارن صورت و نمای نیمرخ بیمار داشتند. توانایی بیمار در بازکردن دهان و صحبت کردن بسیار بهبود یافتند. در ادامه تصاویر بیمار پس از اتمام درمان را ملاحظه میکنید.