مشكلات بايت در ارتودنسي

ارتودنسي دندان يك سرى لغت هاى پركاربرد تخصصى دارد كه با دانستن آنها مى توان درك بهترى از مشكلات موجود داشت. از جمله لغات پركاربرد در ارتودنسي، ديپ بايت و اپن بايت مى باشد كه در مقاله اى جداگانه به هر كدام ازآنها خواهيم پرداخت.

در ارتودنسي بایت به نحوۀ قرار گیری دندان‌های قدامی فک بالا و فک پایین روی یکدیگر اطلاق می‌گردد که اگر به درستی جفت نشوند می‌توان گفت بایت فرد دچار مشکل است یا وی به عارضۀ “مال اکلوژن” دچار است.

انواع مشکلات بایت عبارتند از دیپ بایت، اورجت، آندربایت، اوپن بایت، کراس بایت؛ که در اینجا به دیپ بایت می‌پردازیم.

ديپ بايت در ارتودنسي

در دیپ بایت بخش زیادی از دندان‌های قدامی فک پایین توسط دندان‌های قدامی فک بالا پوشانده می‌شوند (روی یکدیگر همپوشانی دارند) و دندان‌های قدامی فک پایین به بافت لثه در قوس فک بالا برخورد می‌کنند.

دیپ بایت يكى ازمضرترین حالات برای دندان‌ها و سلامت مفاصل فک به شمار می‌رود. از آنجا که به مرور زمان دندان‌های فک بالا باعث ساییدگی سطوح جونده می‌شوند، این مشکل می‌تواند ظاهر لبخند (و زیبایی چهره) را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

مشکلات بایت نتیجۀ ناهماهنگی و هم تراز نبودن دندان‌ها و فک می‌باشند که اغلب ژنتیک فرد در آن دخیل است و البته می‌تواند نتیجۀ فشردگی و بی‌نظمی دندانها، داشتن دندان خراب، و پوسیده یا درمان‌های ضعیف یا ناموفق  دندانپزشکی و از دست رفتن دندان‌ها، بویژه از دست رفتن دندان‌های عقبی باشد.

دیپ بایت همچنين ممکن است نتیجۀ بزرگتر بودن فک بالا، کوچکتر بودن فک پایین، از دست رفتن دندان‌های فک پایین، یا الگوی تنگ عضلات دهان باشد.عادات نادرستی از قبیل مکیدن انگشت شست، و فشردن یا ساییدن دندان‌ها روی هم یا دندان قروچه (براکسیسم) نیز می‌تواند منجر به بروز چنین مشکلاتی شوند.

بر خلاف دیگر بیماری‌ها یا مشکلات دندانی که نشانۀ فوری درد را به همراه دارند، دیپ بایت بیماری خاموشی است که به آهستگی و به مرور زمان پیش می‌رود. شاید در مراحل اولیه چندان قابل رویت نباشند زیرا تغییرات ناچیز و به ظاهر جزئی هستند، با این حال نتیجۀ آنها مشکلات بازگشت‌ناپذیری است که پس از مدت زمانی نسبتا طولانی و بروز بخش وسیعی از آسیب، به عنوان نوعی حساسیت  ناگهانی شناسایی می‌شوند.

حتی جزئی‌ترین موارد دیپ بایت نیز می‌توانند با زیبایی مرتبط باشند، اما مشکلات حاد آن منجر به مسائل جدی در فرایند رویش دندان‌ها خواهد شد. از دست رفتن دندان‌های عقبی در یک فرد بزرگسال می‌تواند منجر به ایجاد “دیپ بایت” یا وخامت آن شود که نتیجۀ آن تخریب بایت، درگیر شدن بخش پایین صورت و در نهایت ایجاد ظاهری مسن‌تر برای فرد می‌باشد.

تماس دائم دندان‌های پایین با اطراف بافت لثه پشت دندان‌های فک بالا در نهایت می‌تواند باعث تحلیل لثه شود و به ریشه‌های دندان‌های فک بالا آسیب برساند. دیپ بايت  یکی از شایعترین مشکلات بایت در ارتودنسي است که در کودکان و بزرگسالان مشاهده می‌شود.

درمان این مشکلات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا می‌تواند سایش شدید دندان‌ها را در پی داشته باشد. لبۀ بالایی دندان‌های فک پایین خیلی زود و به شدت ساییده می‌شوند. با قرار گرفتن کامل دندان‌های فک بالا روی دندان‌های فک پایین، عملکرد دندان‌ها، بویژه هنگام جویدن غذا، ضعیف خواهد شد.

شاید مشکلات بایت تنها یک معضل زیبایی به نظر برسند اما در واقع جدی‌تر از آن هستند؛ این مشکل می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب چشمگیر بزند و نیز سردرد، رشد و حرکت نامناسب فک پایین، و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی ( TMJ) را در پی داشته باشد.

مشخصه‌های دیپ بایت

مراحل اولیه: فرد می‌تواند متوجه ساییدگی دندان‌های قدامی فک پایین شود که به شکل مسطح شدن سطح بالایی دندان، خطوط کج و معوج/ خط شکست‌های نازک در دندان‌های قدامی همراه با تجمع جرم و خونریزی لثه، عموما در دندان‌های قدامی فک پایین، مشاهده می‌شوند. در صورت متوقف نشدن این روند، لبۀ بالایی دندان‌های فک پایین، و در برخی موارد دندان‌های فک بالا، خیلی زود و به شدت ساییده خواهند شد، که حساسیت دندانى را در پی خواهد داشت.

پوسته پوسته شدن ناگهانی بخشی از دندان، خونریزی متوالی از لثه، بویژه هنگام مسواک زدن نیز مشاهده می‌شوند. به مرور زمان، ممکن است در اثر فرو رفتن لبه‌های بالایی دندان‌ها در لثه، بافت لثۀ پشت دندان‌های فک بالا و جلوی دندان‌های فک پایین جویده شود که تحت عنوان تحلیل لثه شناخته می‌شود.

در این شرایط لبخند نیز می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد زیرا به مرور زمان سطح جوندۀ دندان‌های فک بالا ساییده می‌شود و لثه نازیبا به نظر می‌رسد. این مشکل می‌تواند بسیار جدی باشد و اغلب منجر به از دست رفتن دندان‌های قدامی شود.

یکی از عوارض جانبی بیماری‌های لثه و جرم دندان ممکن است به شکل تنفس بد قابل مشاهده باشد.

مراحل پیشرفته: دیپ بایت می‌تواند موجب پوسیدگی شدید دندان‌ها  شود که در قالب حساسیت‌های عمومی در سراسر دندان‌ها، درد در دندان‌هایی که به شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند و درد در مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) (در در مفاصل و عضلات فک) ظاهر می‌شود.

درمان ديپ بايت:

مهم ترين درمان ديپ بايت به عنوان يك مشكل ارتودنسي،ارتودنسي دو فك بالا و پايين و بازسازى پروتزى دندانهاى آسيب ديده مى باشد.البته بايستى توجه داشت كه در موارد شديد ديپ بايت،ارتودنسي دندان ها نيز پاسخگو نخواهد بود و نياز به درمان هاى پيچيده ترى مثل ارتوسرجرى(ارتودنسي و جراحى فك )خواهد بود.تفاوت و مرز اين دو طرح درمان نيز در مشاوره با متخصص ارتودنسي مشخص مى شود.