مشکل تیروئید و درمان ارتودنسی

اختلالات تیروئید

غدد تیروئید و هورمون های آن نقش مهمی در تنظیم رشد و نیز عملکرد متابولیک بدن ایفا می کند. بیماری های تیروئید شامل تعدادی از شرایط هستند که می توانند روی مراقبت های دندانی تأثیر گذار باشند. دندانپزشک به عنوان بخشی از تیم مراقبت سلامت نقش مهمی در تشخیص و شناسایی ناهنجاری های تیروئید ایفا می کند. اگر بیماری که تحت درمان های دندانپزشکی قرار می گیرد به یکی از بیماری های تیروئید مبتلا باشد، باید ایجاد تغییرات در مراقبت های دندانی مد نظر قرار گیرند. هورمون های تیروئید، رشد و بلوغ بافت ها، متابولیسم انرژی و بازگردش سلول ها و مواد مغذی را تحت تأثیر قرار می دهند.

آناتومی داخلی غدد تیروئید فولیکول هایی (غده یا کیسه کوچک ترشحی) را شامل می شود که mucinous colloid را در بر می گیرد، محلی در آن پروتئین تیروگلوبولین Thyroglobulin یافت می شود. تیروگلوبولین اصلی ترین ماده تشکیل دهنده دو هورمون اصلی است که توسط تیروئید تولید می شوند؛ تریودوتیرونین triiodothyronine یا T3 و تیروکسین thyroxine یا T4. علاوه بر تیروگلوبولین، ید  Iodine نیز برای سنتز T3 و T4 لازم است. ید به سلول های فولیکولی تیروئید تبدیل می شود و با تیروگلوبولین ترکیب می شود تا مواد اصلی هورمون تیروئید را شکل دهد. کمبود هر یک از هورمون های T4 یا T3 می تواند روی رشد جنین تأثیر منفی داشته باشد و عملکرد متابولیک بدن افراد بزرگسال را کاهش دهد. در صورتی که تولید بیش از حد یا در دسترس بودن مقدار زیاد هورمون تیروئید به موقع کنترل نشود، می تواند موجب بروز مشکلات جدی شود که زندگی فرد را به مخاطره می اندازند. بواسطه تأثیر منفی مکانیزم کنترل کننده ترشح هورمون تیروئید، اندازه گیری سرم TSH بهترین تست برای مشخص نمودن عملکرد تیروئید است. در افراد مبتلا به کم کاری غده تیروئید، ترشح TSH افزایش پیدا می کند زیرا بدن تلاش می کند هورمون تیروئید بیشتری تولید کند.

بیماری تیروئید و مشکلات دهان و دندان

شایع ترین مشکلات دهانی در کم کاری غده تیروئید عبارتند از هیپرتروفی (بزرگ شدن) زبان، اختلال در حس چشایی، تأخیر در بیرون آمدن دندان ها، بیماری پریودنتال (لثه)، و تأخیر در بهبود زخم. بیمارانی که به طور دائم، برای مدت زمانی طولانی از دوز مشخصی داروی جایگزین هورمون استفاده می کنند هیچ مشکلی برای دریافت خدمات عادی دندانپزشکی و نیز درمان های اورژانسی ارتودنسی ندارند.

بیماری که پیش از درمان سابقه بیماری تیروئید داشته است، دندانپزشک باید از تشخیص صحیح و علت اختلالات تیروئید، و نیز مشکلات دارویی و درمان های دارویی او در گذشته اطلاع کافی داشته باشد. بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های قلب و عروق و افزایش LDL هستند. پیش از آغاز درمان این بیماران، باید جهت بررسی وضعیت قلب و عروقشان تحت مشاوره قرار بگیرند. پر کاری تیروئید در افراد جوان به شکل بیماری گریوز Graves’ disease نمود پیدا می کند، در حالی که در میانسالی بیشتر به شکل گواتر متورم سمی مشاهده می شود.

تشکیل پرونده سوابق بیمار و نیز معاینه جسمی دقیق او می تواند برای دندانپزشک مشخص نماید چقدر هورمون تیروئید بیمار تحت کنترل است. بیماران مبتلا به پر کاری تیروئید بیشتر مستعد بیماری های قلبی- عروقی ناشی از یون تراپی و تأثیر دراز مدت هورمون هستند، که می تواند منجر به آریتمی قلب شود.

در بیماران مبتلا به پر کاری غده تیروئید، میزان استرس و اضطراب نیز بالاتر است. انجام جراحی می تواند موجب بحران فعالیت سمی غده تیروئید شود. داروهایی مانند اپی نفرین و دیگر آمین هایی که موجب انقباض بافت عضلانی مویرگ ها و سرخرگ ها می شوند باید با احتیاط برای بیماران تحت درمان مبتلا به پر کاری تیروئید تجویز شوند. درمان های انتخابی دندانپزشکی برای بیماران مبتلا به پر کاری تیروئید باید با درمان هایی که برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید انجام می شوند متفاوت باشند. از آنجا که احتمال نیاز بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید به آرام بخش ها بیشتر است، این بیماران نیاز به توجه ویژه دارند. فرایندهای درمان از قبیل بندینگ و باندینگ باید در جلسات کوتاه انجام شوند و کنترل استرس برای بیماران مبتلا به پر کاری تیروئید از اهمیت ویژه برخوردار است.

درمان ارتودنسی در بیماران مبتلا به مشکل تیروئید

• از شرایطی که موجب بروز استرس زیادی می شوند، استفاده از آدرنالین و انتشار عفونت بپرهیزید.
• در صورت مشاهده علائم یا نشانه های بحران تیروتوکسیک (طوفان تیروئیدی در نتیجه پر کاری شدید غده تیروئید که دارای علائمی همچون تب بالا، ریتم تند و نامنظم قلب، استفراغ، اسهال، بیقراری، و لرزش بدن است)، بایستی روند درمان متوقف شود و خدمات پزشکی اورژانسی در دسترس قرار داشته باشند.
• پس از اتمام درمان مهم است که بیمار مصرف داروهای تیروئید خود را طبق تجویز پزشک ادامه دهد.
• از آنجا که تیروئید به شدت به پرتو حساس است و قرار گرفتن در معرض حجم زیادی از پرتوها به عنوان عامل خطر برای انواع مختلف شرایط تیروئید شناخته شده است، یکی از روش هایی که متخصص دهان و دندان از طریق آن می تواند از تیروئید محافظت نماید، استفاده از محافظ تیروئید حین گرفتن تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس است.
• بیمارانی که بیماری تیروئید آنها به خوبی کنترل شده است، نیاز نیست در طرح درمان ارتودنسی آنها تغییر زیادی ایجاد شود.
• هاپیرتروفی (افزایش حجم) زبان در نتیجه پر کاری تیروئید می تواند در طول درمان ارتودنسی موجب بروز مشکلات شود.
• ريمادلينگ استخوان ها می تواند روند درمان ارتودنسی را تحت تأثیر قرار دهد. در مقایسه با ريمادلينگ طبیعی یا کند استخوان در افراد بزرگسال، ريمادلينگ زیاد استخوان (مثلاً در مورد پر کاری تیروئید) می تواند میزان جابجایی دندان ها را افزایش دهد.
• ريمادلينگ کند استخوان (در مورد بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید) می تواند منجر به تحلیل بیشتر ریشه ها شود، بنابراین در افرادی که انتظار می رود ريمادلينگ استخوان در آنها کاهش پیدا کرده باشد، خطر تحلیل ریشه افزایش پیدا خواهد کرد.