آشنایی با وسایل و ابزار ارتودنسی
در این نوشته می خوانید:
برای موفقیت درمان ارتودنسی باید بیمار نهایت همکاری را با متخصص ارتودنسی داشته باشد. برای جلب همکاری بیمار بهترین کار، آشنا کردن او با سیستم براکت و قطعات و وسیله های ارتودنسی و نقش هر یک از آنها در فرایند درمانی است. به این ترتیب بیمار اهمیت استفاده از آنها را درک کرده و دستورات ارتودنتیست را رعایت می‌نماید.
قطعات و وسایل ارتودنسی
-
حلقه کشی یا الاستیک
الاستیک نقش مهمی در سوار شدن دندانهای فکین ایفا می‌کند. اگر چه براکت دندانها را صاف و مرتب می‌کند، اما نمی‌تواند موقعیت دندانهای دو فک نسبت به هم را تغییر دهد مگر اینکه از الاستیک در کنار آن استفاده شود. الاستیک یک حلقه کشی است که معمولاً به دو یا چند براکت وصل می‌شود (شکل بالا). در روزهای اول ممکن است کمی احساس ناراحتی یا درد داشته باشید اما خیلی زود به آن عادت می‌کنید. برای کنترل ناراحتی می‌توانید در چند روز اول ایبوپروفن مصرف کنید. اگر الاستیک را به درستی و طبق دستور استفاده نکنید دوره درمان طولانی‌تر از آنچه پیش بینی شده بود، خواهد شد.
-
هدگیر
از هدگیر برای اصلاح جهت اعمال نیرو استفاده می‌شود تا دندانها را حرکت داده ویا رشد فک را هدایت کند. از هدگیر بیشتر برای اصلاح مشکلات فکی در کودکان استفاده می‌شود.
-
هدگیر معکوس یا فیس ماسک
هدگیر معکوس برای درمان بیمارانی مورد استفاده قرار میگیرد که دندانهای آنها مشکل آندربایت دارند. آندربایت وضعیتی است که در آن فک پایین جلوتر از فک بالا قرار گرفته است. هدگیر با اعمال نیروی ملایم دندانهای بالایی یا فک بالا را جلو می‌راند. هدگیر معکوس معمولاً همراه با وسیله های ارتودنسی دیگر مانند براکت یا وسیع کننده کام استفاده می‌شود.
-
پلاک فانکشنال توئین بلاک
توئین بلاک (Twin Block) یک وسیله ارتودنسی است که مشکل عدم تناسب فکی را بهبود می‌بخشد. این کار با تحریک رشد فک پایین به سمت جلو صورت میگیرد. این وسیله از دو قطعه غیر ثابت تشکیل شود که همانند پازل با هم جور هستند. این دو پلاک متحرک را باید تمام وقت وبا هم استفاده کنید تا عضله فک ،فک پایین را در موقعیت جدید و جلوتر نگه دارد. این وسیله بیشتر در کودکان در حال رشد و کم سن استفاده می‌شود. طول دوره درمان با این وسیله معمولاً نه تا دوازده ماه است.
-
دیستال جت
دیستال جت وسیله ای است که به تدریج و با ملایمت دندانهای آسیاب را به عقب دهان هل میدهد. این کار برای ایجاد فضای لازم برای بیرون آوردن دندانهای دائمی که در زیر لثه قرار دارند و احتمالاً کاهش به هم ریختگی دندانها است. دیستال جت سه قطعه اصلی دارد: بخش پلاستیک صورتی رنگ (آکریلیک) که بر سقف دهان مطابقت دارد، بخش فلزی که بر روی دندانها قرار میگیرد و مکانیسم فنری که بخش پلاستیکی را به بند فلزی دور دندان آسیاب متصل می‌کند. دیستال جت دندان آسیاب را به عقب میکشد. برای تنظیم آن باید در فواصل منظم به متخصص ارتودنسی مراجعه شود. میزان فعال سازی فنر بستگی به مقدار حرکت مورد نیاز برای دستیابی به نتایج مطلوب دارد. همچنین پیچ کوچکی در این وسیله تعبیه شده است که با پیچاندن آن کشش در خط میانی کام ایجاد شده و به این ترتیب فک بالا پهن و وسیع می‌شود. در مواردی که نیاز به پهن کردن سقف دهان وجود نداشته باشد، نیازی به این پیچ و پیچاندن آن وجود ندارد. دیستال جت هر بار پس از تنظیم مجدد، تا چند روز بر تکلم و بلع تاثیر میگذارد اما باید به صحبت کردن و بلعیدن ادامه دهید تا زمانی که بتوانید به آن عادت کنید. زبان و لب خیلی زود با شرایط جدید سازگار می‌شود. با محلول آب و نمک ولرم دهان خود را شست‌وشو دهید تا به کاهش ناراحتی و درد دهان کمک کند.
-
باز کننده کام یا هایرکس
آشنایی با وسایل و ابزار ارتودنسی
-
نگهدارندة ارتودنسی یا ریتینر
نگهدارنده ارتودنسی وسیله ای است که پس از درآوردن براکت، برای حفظ نتایج و تثبیت دندانها در موقعیت جدید استفاده می‌شود. نگهدارندة ارتودنسی ممکن است ثابت یا غیر ثابت باشد. روش استفاده از آن و طول مدت استفاده را متخصص ارتودنسی مشخص می‌کند. در صورتی که طبق دستور از نگهدارنده استفاده نکنید، ممکن است دندانها به موقعیت سابق خود بازگشت و زحمات تان به هدر برود.
-
فضا ساز یا جدا کننده
فضا ساز یا جدا کننده، حلقه لاستیکی کوچکی است که بین دندانها قرار داده می‌شود تا بین آنها فاصله ایجاد کند. علت این کار ایجاد فضای لازم برای انداختن بند فلزی ارتودنسی دور دندان آسیاب است. پس از ایجاد فاصله لازم، جدا کننده برداشته شده و بند فلزی دور دندان قرار میگیرد.
-
بایت پلن
بایت پلین وسیله پلاستیکی کوچکی است که گیره های فلزی دارد. گیره های فلزی برای نگهداشتن وسیله در دندانهایی بالایی است. به طور کلی وسیله در ابتدای درمان استفاده می‌شود و هدف از آن کمک به اصلاح بایت عمیق می‌باشد. دیپ بایت یا بایت عمیق به وضعیتی گفته می‌شود که در آن دندانهای بالایی هم‌پوشانی زیادی با دندانهای پایینی دارند. استفاده از این وسیله باعث می‌شود هنگام بسته بودن دهان یا جویدن، دندانهای بالایی بیش از حد پایین نیایند. استفاده از بایت پلین در ابتدا ممکن است کمی ناراحت کننده باشد اما به آن عادت می‌کنید. این وسیله از تماس دندانهای عقبی با یکدیگر جلوگیری می‌کند بنابراین برای جویدن باید از دندانهای جلویی استفاده کنید. صحبت کردن و بلعیدن ظرف چند روز بهبود می‌یابد. توجه داشته باشید این وسیله را باید 24 ساعته استفاده کنید و تنها برای تمیز کردن دهان می‌توانید آن را در بیاورید. بیشتر اصلاح زمانی اتفاق می‌افتد که در حال جویدن هستید بنابراین حتماً هنگام غذا خوردن باید این وسیله در دهان تان قرارداشته باشد.
-
فضا نگهدار
برای حفظ فضای لازم در قوس دندانی از وسیله ای به نام فضا نگه دار استفاده می‌شود. فضا نگهدار یک وسیله ثابت ارتودنسی است که با کمک بند یا میله به دندان آسیاب متصل می‌شود. یکی از متداول‌ترین دلایل استفاده از آن، افتادن زود هنگام دندان شیری پیش از رویش دندان دائمی زیر آن است. در چنین شرایطی برای حفظ فضا به منظور بیرون آمدن دندان شیری و همچنین جلوگیری از انحراف دندانهای مجاور از فضا نگه دار استفاده می‌شود.
توجه داشته باشید استفاده از نخ دندان در اطراف دندانهای آسیاب و بین دندانها بسیار مهم است چرا که ممکن است ذرات غذا در این محل محبوس شده و موجب تجمع پلاک و در نتیجه پوسیدگی دندان شود. حداقل روزی دو مرتبه مسواک و یک مرتبه نخ دندان باید استفاده شود. همچنین مصرف غذاهای چسبنده مانند آدامس، کارامل، تافی، پاستیل و غیره ممنوع است چرا که باعث شل شدن یا خم شدن وسیله ارتودنسی می‌شود. از جویدن غذاهای ترد و سفت مانند تهدیگ های سفت یا یخ خودداری نمایید.
