بيرون زدگى فك بالا، ارتودنسى يا جراحى فك؟

تعریف بیرون زدگی فک

اصلاح ناهنجاری های اسکلتی، تنها به کمک درمان ارتودنسی– در بزرگسالان- با محدودیتهایی رو به رو است. یکی از این مشکلات شایع ،بیرون زدگی فک بالا یا maxillary excess می باشد. این ازدیاد رشد فک چه در بعد عمودی و چه در بعد افقی میتواند مشکل آفرین باشد. اگر این رشد افزایش یافته در بعد افقی باشد،شاهد class II skeletal malocclusion خواهیم بود که نمونه آنرا در تصویر زیر مشاهده میکنید. در این ناهنجاری فک بالا نسبت به فک پایین جلوتر می باشد و در اصطلاح بیرون زدگی فک اتفاق می افتد.

روش های درمانی

در مواردی که class II صرفا ناشی از مشکلات دندانی باشد گزینه های درمانی متعددی برای اصلاح آن وجود دارد اما در مواردی که مشکلات اسکلتی شدید وجود دارند ، درمان استتاری روی دندانها موثر نیست و بهترین گزینه پیش رو برای دست یابی به نتایج پایدار و مطلوب، ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک میباشد.

لبخند لثه ای

اگر رشد بیش از حد ماگزیلا(فک بالا) در بعد عمودی (Vertical maxillary excess )باشد،باعث ایجاد gummy smile یا لبخند لثه ای میشود به این معنا که حین لبخند زدن لثه ها بیش از حد نمایان هستند که از دید بیماران نیز بسیار ناخوشایند است. در تصویر زیر این مشکل را مشاهده میکنید.

در مواردی که بیرون زدگی فک بالا(چه در بعد افقی و چه عمودی) وجود دارد،ممکن است درمانگر با تشخیص اشتباه دستور کشیدن دندانهای بالا را صادر نماید که نه تنها مشکل بیمار را حل نمی کند،بلکه منجر به بدتر شدن وضعیت وی می شود.

یک نمونه درمانی

در case زیر خانمی 20 ساله را مشاهده میکنید که با شکایت از جلو بودن بیش از حد دندانهای قدامی فک بالای خود و نمایان بودن بیش از حد لثه ها هنگام لبخند زدن به متخصص به مراجعه نموده است. معاینات خارج دهانی وی نشان از incompetent lips (عدم تطابق لبها هنگام استراحت)، نمایان بودن تاج دندانهای قدامی فک بالا به طور کامل (هنگام استراحت) و همچنین 6 میلیمتر از لثه ها( هنگام لبخند زدن) داشتند. در نمای نیمرخ صورت بیمار محدب و چانه وی نیز عقب تر از حالت طبیعی به نظر میرسد.

معاینات داخل دهانی نشان از شکل U مانند هر دو فک و بیرون زدگی یا proclination دندانهای قدامی فک بالا و پایین داشتند. در فک پایین crowding مختصری نیز مشاهده میشد. Overjet بیمار 4 میلیمتر و overbite وی نیز 5 میلیمتر بود که در دو تصویر زیر مشاهده میکنید.

معاینات رادیوگرافیک و آنالیزهای فضا نشان دهنده 13 میلیمتر کمبود فضا در فک پایین و 10 میلیمتر کمبود فضا در فک بالا بودند.

پس از انجام آنالیزهای لازم طرح درمان برای حل مشکلات مذکور ارایه شد که شامل 3 مرحله بود:

• مرحله اول: انجام ارتودنسی پیش ار جراحی
• مرحله دوم: جراحی دو فک بالا و پایین

• مرحله سوم: ارتودنسی پس از جراحی

کل مراحل درمان 24 ماه به طول انجامید و بعد از ان استفاده از retainerها هم برای فک بالا و هم برای فک پایین آغاز شد. نتایج درمان حاکی از بهبود چشمگیر لبخند و نیمرخ بیمار بودند. که در تصاویر زیر ملاحظه میکنید. بدون شک دستیابی به نتایج فوق،بدون انجام جراحی فک امکان پذیر نبود.