نقش ارتودنسی و متخصص ارتودنسی در جراحی فک

كاربردهای جراحی فك:

همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم، جراحی ارتوگناتیک در کنار ارتودنسی برای اصلاح و برطرف نمودن مشکلات شدید ارتودنتیک در بالغین مورد استفاده قرار میگیرد که از میان آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• Class III و Class II شدید

• Deep bite در بیماران بالغ

• Open bite قدامی شدید

• Maxillary or Mandibular excess

• Skeletal Asymmetry (ناقرینگی در ساختار صورت)

ارتودنتيست و جراحی فك

اصلاح این ناهنجاریها، هم از نظر فانکشنال و هم از نظر زیبایی ، تاثیری چشمگیر بر بهبود وضعیت بیمار خواهند داشت. نقش ارتودنتیست در مراحل متعددی از جراحی ارتوگناتیک قابل بررسی است این مراحل عبارتند از:

• ارزیابی اولیه (initial evaluation)
• ارتودنسی پیش از جراحی
• طرح درمان جراحی
• ارتودنسی پس از جراحی

در هریک از این مراحل همکاری میان ارتودنتیست و جراح فک و صورت برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری و حایز اهمیت است.

ارزیابی اولیه جراحی فك (initial evaluation)

بررسي رکوردهای ارتودنتیک

این مرحله با هدف تشخیص مشکلات و دفورمیتیهای بیمار صورت میگیرد که به برخی از آنها اشاره کردیم. این امر با انجام معاینات کلینیکی و همچنین تهیه و بررسی دقیق رکوردهای ارتودنتیک صورت میگیرد. از جمله رکوردهای لازم میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

• Lateral cephalogram و OPG
• فوتوگرافی وکستهای گچی
• عکسهای دیجیتال داخل و خارج دهانی

بعد از تهیه موارد فوق، آنالیزهای گوناگون نظیر آنالیز فضا ،آنالیز بافت نرم و آنالیز سفالومتریک در ابعاد Transverse و Sagittal و Vertical صورت میگیرد و از مجموعه اطلاعات به دست آمده برای تشخیص مشکلات موجود استفاده میشود. در تصویر زیر نمونه ای از آنالیزهای صورت گرفته بر روی تصویر لترال سفالوگرام را ملاحظه میکنید.

به عنوان مثال، بنا بر اطلاعات به دست آمده ،بیمار فوق از مشکل Skeletal Class III شدید رنج میبرد.

معاینات کلینیکی و باليني ارتودنسي

معاینات کلینیکی نیز اهمیت فوق العاده ای برخوردارند و برخی از مهمترین اطلاعات را فراهم میکنند. برخی از این اطلاعات از طریق آنالیزهای مذکور نیز به دست می آیند اما برخی صرفا از طریق معاینات حاصل میشوند که 4 مورد از مهمترین آنها عبارتند از:

• mandibular functional shift

به حالتی گفته میشود که بیمار برای رهایی از مشکلات اکلوژن خود نظیر تماس نادرست یا تماس زودرس دندانها موقعیت فک پایین خود را هنگام باز یا بسته نمودن دهان تغییر میدهد. این عادات اکتسابی هم میتوانند برخی از مشکلات موجود را پنهان کنند و هم میتوانند موجب تظاهر مشکلاتی شوند که در حقیقت وجود ندارند بنابراین عدم تشخیص وجود آنها میتواند به طرح درمان و تصمیمات نادرست در درمان منجر شود. به طور مثال در تصویر زیر بیماری را میبینید که بنابر عادت موقع بستن دهان فک خود را به یک سمت منحرف میکند. این عادت موجب میشود که در ظاهر midline بیمار off به نظر برسد در صورتی که واقعا چننین مشکلی وجود ندارد.

• رابطه لبها با دندانهای incisor

که میزان نمایان بودن دندانهای قدامی در حالت استراحت خنده و همچنین ارتفاع لبها را بررسی میکند

• عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• موقعیت midline صورت

هرچند میدلاین صورت را میتوان با استفاده از تصاویر دیجیتال نیز بررسی نمود اما بهترین روش بررسی آن به صورت کلینیکی است چرا که کوچکترین تغییر در موقعیت سر هنگام تهیه تصویر میتواند موجب تشخیص نادرست شود. در بیمارانی که از مشکلات اسکلتال شدید رنج میبرند نظیر تصویر زیر اهمیت معاینه کلینیکی دو چندان میشود

پس از آنکه بررسیهای اولیه به طور کامل صورت گرفت اطلاعات به دست آمده از تصاویر رادیوگرافیک و معاینات کلینیکی باید به صورت طبقه بندی شده گردآوری شوند تا تصمیم گیری و تشخیص صحیح را امکانپذیر کنند که نمونه ای از آنرا ملاحظه میکنید.

پس از موارد فوق نوبت به ارتودنسی پیش از جراحی طرح درمان جراحی و ارتودنسی پس از جراحی میرسد که در مقاله آتی به آن خواهیم پرداخت.