الاستیک ها یا کش های ارتودنسی، ابزارهایی هستند که توسط متخصص ارتودنسی تجویز می شوند و خود بیمار از آنها به طور متناوبی استفاده می کند. بیشترین مورد استفاده کش های ارتودنسی در انتهای درمان و به منظور روی هم نشاندن دندانهای دو فک می باشد ولی استفاده های متفاوت دیگری نیز می توانند داشته باشند.

کش ارتودنسی چیست؟

کش ارتودنسی به طور ساده رابر بند  یا کش هایی کوچک هستند که متخصص ارتودنسی در شرایطی خاص به براکت ها متصل میکند. براکت ها با کمک این الاستیکها قادر خواهند بود دندانها را به طور دقیق به موقعیت صحیح خود انتقال دهند. بستن فضای میان دندانها یا اطمینان از بسته شدن آنها در جهت صحیح، بهبود کراس بایت و تصحیح میدلاین از دیگر موارد استفاده از آنها هستند. لاتکس مورد استفاده ترین ماده در ساختار کش ارتودنسیهاست و بر اساس مطالعات صورت گرفته میتواند استحکام خود را برای مدت زمان بیشتری حفظ کند.

هرچند اگر بیمار به لاتکس حساسیت داشته باشد از انواع بدون لاتکس الاستیک ها استفاده خواهد شد. کش ارتودنسی به وسیله hook (قلاب) هایی که بر روی براکت ها قرار دارند متصل میشوند. بنابر این همکاری بیمار در کنار رعایت اصول استفاده از آنها، برای دست یابی به نتایج قابل قبول ضروری خواهد بود. انواع و سایزهای مختلفی از الاستیک ها وجود دارد و عموما طبقه بندی آنها بر اساس مشکلی است که به منظور آن مورد استفاده قرار میگیرند. به طور مثال الاستیک کلاس 2 برای تصحیح مال اکلوژن کلاس 2 مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به مواردی از آنها اشاره میکنیم :

کش ارتودنسی برای مال اکلوژن کلاس 2

این الاستیکها در اغلب موارد ،از دندان کانین(نیش) بالا به اولین یا دومین دندان مولار(آسیای بزرگ) پایین متصل میشوند و به این ترتیب موجب عقب راندن دندانهای فک بالا و جلو آوردن دندانهای فک پایین میشوند.

Triangle class II

همانند مورد قبل، این الاستیکها از دندان کانین بالا آغاز میشوند اما پیش از اتصال به مولر اول یا دوم فک پایین به پرمولر(آسیای کوچک) فک پایین نیز متصل میشوند و فرم مثلث را ایجاد میکنند. این الگو علاوه بر حرکت دندانهای فک بالا به عقب و دندانهای فک پایین به جلو، دندانهای خلفی را نیز به یکدیگر نزدیک می کند .

کش ارتودنسی برای مال اکلوژن کلاس 3

این الاستیکها از دندان کانین فک پایین آغاز شده و به مولر اول یا دوم فک بالا متصل میشوند . شکل وعمل آنها عکس الاستیکهای class II بوده و موجب عقب راندن دندانهای فک پایین و حرکت رو به جلوی دندانهای فک بالا میشوند.

Triangle class III

تفاوت آنها با مورد قبل، اتصال آنها به دندانهای پرمولر بالا و همچنین نزدیک کردن دندانهای خلفی میباشد.

کش ارتودنسی برای مال اکلوژن کلاس 1

این الاستیکها از دندان مولر اول یا دوم به دندان کانین متصل میشوند و با بستن هرگونه فضای میان دندانها آنها را به یکدیگر نزدیک میکنند.

کش ارتودنسی جعبه ای

این نوع الاستیکها ،بیشتر برای دندانهای خلفی مورد استفاده قرار میگیرند به 4 دندان متصل میشوند. 2 دندان در فک بالا و 2 دندان در فک پایین. و به این ترتیب موجب نزدیک شدن دندانها و برقراری تماس میان آنها میشوند.

کش ارتودنسی مثلثی

این الاستیکها از دندان کانین بالا به دندان کانین پایین و سپس پرمولر متصل میشوند و با تشکیل مثلث، به تصحیح open bite یعنی شرایطی که تماسی میان دندانهای قدامی فک بالا وجود ندارد، کمک میکنند.

کش ارتودنسی ضربدری

این الاستیکها عموما از سطح داخلی دندانهای فک بالا به سطح خارجی دندانهای فک پایین متصل میشوند و برای تصحیح کراس بایت یعنی شرایطی که دندانهای فک بالا به جای همپوشانی دندانهای پایین، در داخل آنها قرار میگیرند؛ استفاده میشود.

کش ارتودنسی میدلاین

این الاستیکها از کانین بالا به کانین پایین متصل شده و به اصلاح میدلاین کمک میکنند.

روش استفاده از الاستیک ارتودنسی

برای  حرکت صحیح دندانها, الاستیکها باید به صورت تمام وقت مورد استفاده قرار گیرند و تنها موقع غذا خوردن و مسواک زدن برداشته شوند. اگرمدت زمان استفاده از الاستیکها  کافی نباشد، دندانها به وضعیت قبلی باز می گردند. در بعضی موارد خاص، مانند نگهداری نتایج حاصل از درمان ،ممکن است الاستیکها تنها شبها مورد استفاده قرار گیرند.

بهتر است بعد از هر نوبت غذا خوردن یا مسواک زدن، الاستیکهای قدیمی  با الاستیکهای جدید تعویض گردند. چرا که با گذر زمان الاستیکها استحکام خود را از دست میدهند و برای وارد کردن نیروی مداوم به دندانها، نیاز به تعویض آنها خواهد بود. اگر در طول روز نیز پاره شوند باید آنها را تعویض کرد.

 فقط و فقط متخصص ارتودنسی میتواند با توجه به شرایط شما، استحکام و طول الاستیکها را مشخص کند. از اینرو هیچگاه خودتان نسبت به تغییر آنها اقدام نکنید. بعضی از افراد برای جبران استفاده نامنظم خود از الاستیکها اقدام به استفاده دوتایی از آنها میکنند. این کار نه تنها موجب تسریع در حرکت دندانها نمیشود بلکه آثار مخرب بر ریشه آنها نیز خواهد داشت. چراکه آنچه در مورد الاستیکها حایز اهمیت است مدت زمان موثر وارد شدن نیرو به دندانهاست نه مقدار آن.

همکاری در استفاده از کش ارتودنسی

چالش مهم دیگری که در استفاده از الاستیک ها یا کش های ارتودنسی وجود دارد عدم همکاری بیماران در استفاده مرتب از آن می باشد. بایستی به این نکته اشاره کنیم که استفاده مداوم از کش های ارتودنسی،اثر بیشتری دارد تا قوی تر کردن نیروی آنها.اگر میخواهید حرکت بیشتری از الاستیک های ارتودنسی به دست آورید بایستی تا حد ممکن آنها را بصورت مداوم و یکسره استفاده کنید.درآوردن مداوم و طولانی مدت آنها،از اثر این الاستیک ها می کاهد و اثر منفی در میزان تغییرات مورد انتظار ارتودنسی دارد.